Toàn cảnh vụ tiêu diệt Bin Laden

Phải mất 10 năm lùng sục nhưng chỉ cần 40 phút để biệt kích Mỹ hạ sát Osama bin Laden bằng viên đạn vào đầu trong chiến dịch được truyền hình ảnh trực tiếp về Nhà Trắng.
> Một thập kỷ lẩn trốn của Bin Laden / Diễn biến chiến dịch / Thuỷ táng Bin Laden

Nơi ẩn náu của Osama bin Laden nằm sâu trong nội địa Pakistan, không phải vùng đối núi hiểm trở giáp biên giới Afghanistan như phỏng đoán. Biệt kích Mỹ lặng lẽ tấn công và tiêu diệt trùm khủng bố Al-Qaeda trước sự theo dõi trực tiếp từ Washington, trong khi giới chức nước chủ nhà Pakistan không hề hay biết cho đến khi chiến dịch đã hoàn tất.

Báo chí thế giới đồng loạt đưa tin Osama bin Laden bị hạ sát. Ảnh: BBC.

Hang ổ cuối cùng của trùm khủng bố

Khu ẩn náu của Osama bin Laden được xây dựng tại ngoại ô Abbottabad phía tây bắc Pakistan, cách thủ đô Islamabad chỉ 100 km. Khu nhà nằm biệt lập với xung quanh là khoảng đất trống và những ngôi nhà của người dân thuộc tầng lớp trung lưu hoặc sĩ quan quân đội nghỉ hưu. Nơi này chỉ cách Học viện quân sự nổi tiếng nhất Pakistan vài km.

Bao bọc quanh nơi trú ẩn của Bin Laden là bức tường bao kiên cố cao 4,5 mét có dây thép gai giăng bên trên và gắn nhiều camera theo dõi. Bên cạnh đó là hệ thống an ninh chặt chẽ với hai chiếc cổng giác và các công trình xây dựng được bố trí như một tổ hợp pháo đài có chủ ý phòng thủ từ bên trong. Trung tâm của khu phức hợp này là tòa nhà 3 tầng khá rộng, nhưng có rất ít cửa sổ và cũng được bao bọc bằng một bức tường nữa cao hơn 2 mét.

Toàn bộ khu trú ẩn của Bin Laden rộng khoảng 3.000 mét vuông trị giá ước tính một triệu USD nhưng không có đường dây điện thoại hay Internet kết nối với bên ngoài. Theo lời kể của hàng xóm, tòa nhà này có tường bao kiên cố nên rất khó biết hoạt động bên trong. Những người sống trong tòa nhà cũng cẩn trọng đến mức suốt nhiều năm họ tự thiêu hủy rác thải, thay vì để cho công ty môi trường thu dọn như hàng xóm.

Không ai biết chính xác khu nhà Bin Laden ẩn náu được xây từ bao giờ nhưng nhiều người địa phương ước tính nó đã được dựng lên từ 10 đến 12 năm trước. Trong khi tờ New York Times cho rằng khu nhà này được xây dựng với thiết kế đặc biệt làm nơi trú ẩn từ năm 2005. Những người sống gần khu nhà mô tả nơi này tạo cho họ cảm giác không an toàn nên tránh xa và những người sống bên trong hầu như không xuất hiện hay phát ra tiếng động.

Điều khiến nhiều người bất ngờ là hang ổ của trùm Al-Qaeda nằm giữa khu vực quân sự của Pakistan, vốn có sự hiện diện dày đặc của binh sĩ và các trạm kiểm soát. Theo nhiều nguồn tin, giới chức tình báo Mỹ bắt đầu nhận được tin tức cho thấy Osama bin Laden có mặt trong tòa nhà này từ tháng 8 năm ngoái. CIA đã phải dành nhiều thời gian phân tích để xác định chính xác “mục tiêu có giá trị cao” bên trong khu nhà ở Abbottabad chính là Osama bin Laden mà họ đã lùng sục suốt hàng thập kỷ qua.

Manh mối để tình báo Mỹ lần ra Bin Laden là một trong những người đưa tin của ông ta do một trùm Al-Qaeda khác đã bị bắt là Khalid Sheikh Mohammed khai ra. Đây là một trong số ít những người được Bin Laden hoàn toàn tin tưởng, giúp ông ta liên lạc với phần còn lại của thế giới trong suốt những năm tháng sống trốn tránh sự truy nã gắt gao của an ninh Mỹ.

Phải mất nhiều năm tình báo Mỹ mới xác định được danh tính của người đưa tin nói trên vào 4 năm trước và hai năm sau thì họ biết được nơi người này thường hoạt động. Nhưng mãi tới tháng 8/2010, họ mới xác định được người đưa tin này thường xuyên qua lại ngôi nhà 3 tầng ở thị trấn Abbottabad của Pakistan và tung tích của Osama bin Laden bắt đầu dần lộ diện từ đây.

Hôm thứ sáu tuần trước, lệnh cho phép thực hiện điệp vụ tiêu diệt Osama bin Laden được Tổng thống Barack Obama đưa ra, sau khi ông tiến hành tổng cộng 5 cuộc họp về vấn đề này với Hội đồng An ninh Quốc gia trong hai tháng 3 và 4. Giới chức Pakistan không mảy may hay biết về chiến dịch này và họ chỉ xuất hiện để bảo vệ hiện trường sau khi biệt kích Mỹ đã hoàn tất điệp vụ và rút đi với xác của Osama bin Laden trên trực thăng.

Bin Laden bị bắn trúng đầu

Tổng thống Mỹ Barack Obama căng thẳng theo dõi trực tiếp chiến dịch tiêu diệt Bin Laden tại Nhà Trắng. Ảnh: BBC.

Điệp vụ tiêu diệt Osama bin Laden mở màn lúc 22h30 giờ địa phương ngày 30/4 và kéo dài trong khoảng 40 phút. Có từ 20 đến 25 lính đặc nhiệm SEAL của hải quân Mỹ được phái đi trên 3 chiếc chiếc trực thăng xuất phát từ Afghanistan. Chúng bay rất thấp phía trên thị trấn Abbottabad khi gần tới mục tiêu, khiến người dân địa phương hoảng sợ lúc nửa đêm vì không hiểu chuyện gì đang xảy ra.

Những chiếc trực thăng đáp xuống bên ngoài khu nhà để lính biệt kích đổ bộ và ngay sau đó là những tiếng đạn nổ chát chúa khi lực lượng này giao tranh với các tay súng bảo vệ Osama bin Laden. Có một chiếc trực thăng của lính Mỹ bị rơi và đâm xuống cạnh bức tường, nhưng hiện chưa rõ do trục trặc kỹ thuật hay bị bắn hạ. Không có biệt kích nào bị thương và trước khi rút đi họ đã cho thuốc nổ phá hủy chiếc trực thăng này.

Tổng thống Barack Obama được chứng kiến trực tiếp toàn bộ chiến dịch cùng các quan chức hàng đầu như Ngoại trưởng Hillary Clinton và Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates từ Nhà Trắng. Giám đốc sắp mãn nhiệm của CIA Leon Panetta thuyết minh chiến dịch thông qua một màn hình video từ một nơi khác ở Washington, trong đó ông sử dụng mật danh “Geronimo” ám chỉ mục tiêu Osama bin Laden.

Lời thuyết minh của Panetta lên đến kịch tính nhất khi nói: “Họ đã tiếp cận được mục tiêu. Chúng ta đã nhìn thấy Geronimo…Geronimo EKIA!”. Từ “Geronimo EKIA” là mật danh khẳng định Osama bin Laden đã bị tiêu diệt tại chỗ. Bầu không khí trong phòng tình huống của Nhà Trắng khi đó được mô tả căng thẳng đến mức mỗi phút trôi qua như kéo dài cả ngày. Cuối cùng ông Obama thốt lên “Chúng ta tóm được hắn rồi”.

Theo ABC News, sau khi bắn một viên đạn vào phía trên mắt trái Bin Laden và thổi bay một phần sọ của ông này, lực lượng đặc nhiệm Mỹ đã bồi thêm một viên nữa vào ngực nhằm đảm bảo trùm Al-Qaeda đã chết. Giới chức Mỹ cho biết có thêm 3 người đàn ông trưởng thành khác bị tiêu diệt gồm con trai Bin Laden là Khalid, liên lạc viên thân tín Sheikh Abu Ahmed và anh trai của người này. Ngoài ra còn có một phụ nữ được coi là người vợ trẻ nhất của Bin Laden được sử dụng làm lá chắn sống cũng bị bắn chết.

Cố vấn chống khủng bố của ông Obama là John Brennan cho biết, lực lượng biệt kích đã chuẩn bị để bắt sống Bin Laden nếu ông ta không chống cự. Khi rút đi, biệt kích Mỹ mang theo xác Osama bin Laden cũng một số lượng lớn ổ đĩa cứng và thiết bị lưu trữ.

Chính quyền Pakistan không hề được thông báo trước về vụ đột kích và theo ông John Brennan, điều này nhằm hạn chế tối đa cơ hội tham gia của các lực lượng nước chủ nhà. Cơ quan tình báo Pakistan ISI thừa nhận đây là một thất bại của họ. Năm 2003, họ từng đột kích khu nhà có Bin Laden ẩn náu ở Abbottabad, nhưng sau đó không còn để ý đến nó nữa.

Ngôi nhà cao 3 tầng là trung tâm của khu trú ấn. Ảnh: BBC.

Thủy táng Bin Laden trên biển

Sau khi bị hạ sát, xác Osama bin Laden được biệt kích Mỹ chở thẳng từ Pakistan về Afghanistan bằng trực thăng và tại đây chuyên gia pháp y xác nhận đó chính là người bị Mỹ truy lùng gắt gao suốt hàng thập kỷ. Mẫu AND của xác chết phù hợp với mẫu một số thành viên trong gia đình Bin Laden. Phương pháp nhận diện sinh trắc học khuôn mặt cũng được áp dụng để đảm bảo chính xác.

Theo quy định của Hồi giáo, người chết cần phải chôn cất càng sớm càng tốt và quân đội Mỹ cho biết họ đã tôn trọng điều này một cách nghiêm túc. Xác của Bin Laden sau khi làm các thủ tục pháp y được chở tiếp bằng trực thăng từ Afghanistan ra tàu sân bay USS Carl Vinson.

Xác của Bin Laden được quấn trong một tấm khăn màu trắng và đặt bên trong chiếc túi có chèn vật nặng để dễ chìm xuống nước. Sau đó thi thể trùm khủng bố được đặt trên boong tàu sân bay USS Carl Vinson và các nghi lễ truyền thống được thực hiện tại đây, trước khi thả xác xuống vùng biển Ảrập, khoảng 12 tiếng sau khi bị tiêu diệt.

Một số chức sắc Hồi giáo cho rằng việc thủy táng một người chết trên chuyến đi biển là điều không có gì phải bàn cãi, nhưng việc thả xác Osama bin Laden xuống biển là điều khó hiểu. Họ cho rằng chính quyền Mỹ chắc chắn không khó để tìm ra ai đó trong đại gia đình Bin Laden để giao cho họ thực hiện một nghi lễ chôn cất đúng nghi lễ trên đất.

Trong khi đó, Mỹ đưa ra hai lý do tại sao thủy táng Osama bin Laden trên biển. Thứ nhất là họ không muốn mộ của ông ta trở thành một đền thờ và thứ hai là không có thời gian để đàm phán với các nước khác thu xếp một chỗ chôn cất trên đất liền cho trùm khủng bố. Theo CBS News, Ảrập Xêút, nơi Bin Laden chào đời đã từ chối nhận xác.

Bản vẽ mô phỏng khu nhà ẩn náu cuối cùng của Osama bin Laden. Ảnh: US DOD.

Cuộc chiến chống khủng bố hậu Bin Laden

Tổng thống Barack Obama trong bài phát biểu công bố đã tiêu diệt được Osama bin Laden nhấn mạnh, sự kiện này là một bước ngoặt trong cuộc chiến chống khủng bố vẫn đang tiếp tục. Mỹ cũng tỏ ra thận trọng trước khả năng những phần tử khủng bố sẽ mở chiến dịch báo thù cho cái chết của trùm Al-Qaeda.

Giới chức Mỹ cho biết đã quay phim quá trình thủy táng xác Bin Laden nhưng chưa cho công bố, cũng như không hé lộ bất cứ bức ảnh nào về thi thể trùm khủng bố này. Bên cạnh đó, Washington cũng không bình luận việc có ai bị bắt sống trong vụ đột kích tại Abbottabad hay không. Nhà Trắng chưa tiết lộ có ai nhận phần thưởng 25 triệu USD cho cái chết của Bin Laden.

Cái chết của Osama bin Laden không có nghĩa chấm dứt sự hoạt động của Al-Qaeda vì từ lâu ông ta chỉ được coi như biểu tượng của mạng khủng bố này. Trong khi Al-Qaeda còn có nhiều chỉ huy khác được đánh giá còn nguy hiểm không kém như Ayman al-Zawahri hay Anwar al-Awlaki. Tuy nhiên đây thực sự là một cú đánh mạnh vào mạng khủng bố Al-Qaeda và tạo cảm giác Mỹ và các đồng minh từ nay sẽ được an toàn hơn.

Việc Bin Laden bị tiêu diệt ngay gần các cơ sở quân sự quan trọng của Pakistan dẫn đến phỏng đoán ông này nhận được sự “hỗ trợ có hệ thống” như lời cố vấn chống khủng bố của Nhà Trắng John Brennan. Nhưng Tổng thống Pakistan Asif Ali Zardari phủ nhận những lời bóng gió này với lời khẳng định, Pakistan cũng ráo riết chống khủng bố như nước Mỹ vì là nạn nhân hứng chịu hậu quả nặng nề nhất của vấn nạn này.

Đối với cá nhân Tổng thống Mỹ Barack Obama, sự kiện tiêu diệt được Bin Laden giống như một món quà trong cuộc vận động tái tranh cử năm 2012 của ông. Đặc biệt sự kiện sẽ tác động lớn đến chính sách an ninh quốc gia của Mỹ vì Osama bin Laden vốn có dấu ấn đậm nét trong chính sách an ninh của Washington suốt hàng thập kỷ qua.

Đình Nguyễn