Tổng thống Hosni Mubarak: 82 tuổi, lãnh đạo Ai Cập từ 30 năm qua, lâu nhất Ai Cập thời cận đại. Lãnh tụ đảng Dân chủ Quốc gia đương quyền. Lên nắm quyền sau khi người tiền nhiệm, Anwar Sadat, bị ám sát. Vì chưa chính thức thấy ai kế vị và vì sức khỏe yếu kém, các nhà phân tích cho rằng Tổng thống đang chuẩn bị cho người con trai Gamal lên thay. VOA: Xin nói các lý do dẫn đến các cuộc biểu tình ở Cairo và các thành phố khác của Ai Cập?
Ông Stephen Cook: Đây là kết quả của nhiều năm bực bội và chán nản bị dồn nén. Trong vòng năm sáu năm qua, Ai Cập vẫn thường có biểu tình, nhưng lần này nó xuất phát từ ngày kỷ niệm của cảnh sát 25 tháng 1, cộng với tình hình tại Tunisia, khiến cho nhân dân Ai Cập có thêm động lực và một cảm giác rằng một lãnh đạo A-rập có thể bị loại bỏ quyền lực bằng sức mạnh nhân dân, là chuyện có thể xảy ra.
VOA: Tại sao lần này biểu tình có vẻ vững mạnh hơn trong khi những lần biểu tình trước đây thì chết yểu và nhanh chóng bị chính quyền dẹp bỏ?
Ông Stephen Cook: Tôi nghĩ chế độ hiện nay tại Ai Cập vẫn trông đợi lần này biểu tình chỉ là chuyện xảy ra trong ngày và mọi thứ sẽ trở lại bình thường giống như cũ. Nhưng có lẽ các cuộc biểu tình ở Tunisia kéo dài suốt tháng đã làm cho nhiều người Ai Cập có quyết tâm hơn và cũng muốn làm y như vậy.
VOA: Ở những nước như Jordan, Yemen và Libăng cũng có những cuộc biểu tình tương tự để đòi cơm ăn áo mặc, thất nghiệp, giá cả sinh hoạt tăng. Điều gì đã dẫn đến những sự phản đối dồn dập như thế?
Ông Stephen Cook: Chúng ta nên tách riêng Libăng vì tình hình tại đây có tính cách đặc thù. Trên khắp Trung đông, giống như Yemen, người dân đã chán ngán với các chế độ toàn trị và khinh bỉ giới lãnh đạo. Tại Ai Cập, kinh tế không là lý do quan trọng, mặc dù có những khẩu hiệu liên quan đến kinh tế; tại đây người ta muốn có một xã hội tự do hơn.
VOA: Tại Ai Cập, ông Mohammed El Baradei, một người mạnh mẽ chống đối chế độ đã trở về nước. Có phải sự trở về này châm dầu thêm cho các cuộc biểu tình chống chính phủ?
Ông Stephen Cook: Sự trở về của ông El Baradei rất quan trọng. Nếu ông có thể lãnh đạo những nhóm biểu tình rời rạc và nhiều xu hướng trên đường phố, ông ta sẽ có thể tạo cho phong trào này một sự đoàn kết và trở thành một trung tâm điểm cho cải cách và thay đổi; trở thành một thách thức lớn cho chế độ.
Trong khi đó, chính quyền đã gán cho các cuộc biểu tình này là do Muslim Brotherhood, một nhóm Hồi giáo đối lập lớn, giật giây. Mục đích là để nhận được sự ủng hộ của Hoa Kỳ và có lý do để mạnh tay đàn áp.
Nhưng trong thực tế phong trào này chỉ do một luật gia thế tục lãnh đạo và chỉ muốn cải cách. Do đó, sự trở về của ông El Baradei là một diễn biến quan trọng.
VOA: Phải chăng Hoa Kỳ đang mắc kẹt vì ở vào thế đứng giữa Tổng thống Hosni Mubarak và người biểu tình?
Ông Stephen Cook: Tôi nghĩ chính quyền của Tổng thống Obama khó xử với Ai Cập hơn là với Tunisia, nhưng đến lúc nào đó cũng phải tôn trọng nguyên tắc.
Cách mà Bộ Ngoại giao Mỹ xử lý đối với tình hình Ai Cập khiến tôi thất vọng. Kêu gọi các bên tự chế trong khi rõ ràng là một bên không hề tự chế. Kêu gọi chế độ phải cải cách trong lúc này thì không còn hợp thời nữa.
Các vai chính hiện nay tại Ai Cập
Tổng thống Hosni Mubarak: 82 tuổi, lãnh đạo Ai Cập từ 30 năm qua, lâu nhất Ai Cập thời cận đại. Lãnh tụ đảng Dân chủ Quốc gia đương quyền. Lên nắm quyền sau khi người tiền nhiệm, Anwar Sadat, bị ám sát. Vì chưa chính thức thấy ai kế vị và vì sức khỏe yếu kém, các nhà phân tích cho rằng Tổng thống đang chuẩn bị cho người con trai Gamal lên thay.
Mohamed ElBaradei: Chuyên viên ngoại giao từng lãnh giải Nobel Hòa bình. Ông được quốc tế chú ý vì hay chỉ trích Tổng thống Mubarak và chính phủ. Chức vụ quan trọng sau cùng là Giám đốc IAEA, cơ quan nguyên tử năng quốc tế. Sống bên ngoài Ai Cập từ nhiều năm qua. Là người thành lập phong trào cải cách, ông lên tiếng sẵn sang lãnh đạo chính phủ lâm thời nếu Tổng thống Mubarak ra đi.
Bộ trưởng Omar Suleiman: Đứng đầu ngành tình báo và đồng minh đắc lực của Tổng thống Mubarak. Các nhà phân tích xem ông là người có thể kế vị ông Mubarak. Ông được quốc tế kính nể vì đóng vai trung gian hòa giải cho cuộc xung đột Israel Palestine và ngăn chận chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan.
Ayman Nour: Nhân vật bất đồng chính kiến lập ra đảng Al Ghad, Ngày Mai. Tranh cử tổng thống chống ông Mubarak năm 2005 và sau đó đi tù về tội tham nhũng. Chính quyền trả tự do cho ông trước áp lực của Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế.
Muslim Brotherhood, Huynh Đệ Hồi giáo: Tổ chức Hồi giáo cực đoan bị đặt ra ngoài vòng pháp luật, nhưng vẫn giữ một vai trò chống đối quan trọng. Thành viên của họ giữ 20% ghế Quốc hội. Nhóm này lãnh đạo một phong trào ôn hòa nhằm cải cách chính trị và xã hội, tiến đến một quốc gia Hồi giáo.
Người biểu tình Ai Cập bất chấp lệnh giới nghiêm
Bất chấp lệnh giới nghiêm ban hành tối thứ Sáu, người biểu tình Ai Cập tiếp tục đốt phá các tòa nhà tại Cairo và chính quyền đã cho bố trí nhiều xe tăng.
Tổng thống Hosni Mubarak đã nới rộng giới nghiêm trên cả nước nhưng theo tin báo chí biện pháp này chẳng có nhiều hiệu quả ngăn chận bạo động.
Người biểu tình, mà người ta tin là có đến hàng vạn người, đòi Tổng thống Mubarak từ chức.
Có tin nói Tổng thống sẽ đọc bài diễn văn trước nhân dân nhưng không có cơ quan truyền thông nhà nước nào cho biết khi nào thì ông xuất hiện.
Người biểu tình tại Cairo bao vây các xe của lực lượng an ninh, và lật tung một chiếc trước khi đốt.
Tại nhiều nơi trong thành phố có nhiều đám cháy lớn, trong đó có một số tòa nhà chính phủ; và có người còn nghe cả tiếng súng trên đường phố.
Trụ sở của đảng Dân chủ Quốc gia đang cầm quyền là một trong những nơi bị đốt.
Thứ Sáu, 28 tháng 1, 2011
Nhà giàu kiểu Mỹ, Ấn Ðộ và Trung Hoa
Posted by truongthondlb3
Ngô Nhân Dụng (Người Việt) – Ông Ðặng Tiểu Bình đã phát động một cuộc cách mạng mới khi đưa ra khẩu hiệu “Làm giàu là vinh quang!” Nó thay thế cho khẩu hiệu “Lao động là vinh quang” của Mao Trạch Ðông.
Từ đó, các đảng viên Trung Cộng đã phấn đấu làm giàu, không cần nghĩ tới lao động nữa. Nhưng không phải ở nước nào người ta cũng làm giàu kiểu đó. Ở nhiều nơi người ta phải làm việc cật lực mới tích lũy được tiền của. Tuần báo Economist mới đăng một bài dài 14 trang về những người giàu; đặc biệt có một đoạn viết về “Các nhà quý tộc mới ở Á Châu,” họ so sánh những người giàu ở hai nước Ấn Ðộ và Trung Quốc. Ðọc bài đó, chúng ta biết khi nào việc làm giàu đáng gọi là vinh quang! Ðó là khi những người giàu có được người khác kính trọng.
Thế giới hiện nay có hàng chục triệu người là “triệu phú đô la Mỹ”. Nếu đặt tiêu chuẩn tổng số tài sản lên tới một triệu đô la thì, theo ngân hàng Credit Suisse, hiện có hơn 24 triệu người trên thế giới là triệu phú. Họ làm chủ tổng cộng 69 ngàn tỷ Mỹ kim. Và 41% những người này sống ở nước Mỹ, chắc quý vị độc giả ở California cũng quen biết nhiều người.
Nếu bỏ qua những tài sản nổi như nhà ở, xe cộ, trang sức, vân vân, mà chỉ đếm số tiền được đem đầu tư thôi đã lên tới một triệu, thì con số triệu phú khắp thế giới khoảng 10 triệu người, như các công ty tài chánh Capgemini và Merrill Lynch ước tính. Trong số 10 triệu người này, chỉ có 16% giàu có là do được thừa hưởng gia tài ông cha để lại. Còn 84% người giàu đều do họ tự làm nên. Ðặc biệt, gần một nửa vì tự mình khởi nghiệp kinh doanh mà trở nên giàu có. Trong đó có thể kể đến các ông Bill Gates, Warren Buffetts, hay Carlos Slim (giàu nhất Mexico, có lúc giàu nhất thế giới). Nhưng không thể kể những ông triệu phú như Nguyễn Việt Tiến, Trương Tấn Sang, Nguyễn Tấn Dũng, hay Lê Ðức Thúy trong số đó. Vì quý vị triệu phú đô-la đó không xây dựng cơ nghiệp bằng việc doanh thương.
Ở nước Mỹ khi nói đến những người kiếm được nhiều tiền như Bill Gates hay Warren Buffetts, Tiger Woods, bà Oprah, hay các cầu thủ bóng bầu dục hoặc tài tử xi nê; không thấy ai tỏ ý ganh ghét vì họ giàu có. Hầu như mọi người công nhận chuyện họ giàu là tự nhiên. Trong một thị trường tự do cạnh tranh, có luật lệ để bảo vệ sự công bằng; thì những người chịu khó, có tài riêng và may mắn họ sẽ giàu; mình không may mắn, thiếu tài, hoặc không thích làm giàu, thì chấp nhận thua họ về tiền bạc. Miễn là sao mình không lười biếng để bị nghèo khó quá là được.
Báo The Economist kể hồi tháng 9 vừa qua, hai ông Bill Gates và Warren Buffetts đã ngồi họp với 50 đại tài chủ giàu nhất nước Tàu. Hai ông này đã bỏ ra một nửa tài sản, hoặc nhiều hơn, để làm việc nghĩa; họ nói rằng khi mình có nhiều tiền quá, xài cho mình không hết thì nên xài cho người khác. Chắc các nhà tư bản mới ở Trung Quốc sẽ noi gương. Nhiều người trong đám họ cũng làm giàu nhanh, không khác gì Bill Gates hay Mark Zuckerberg. Nhưng bên Mỹ thì việc mọi người góp tiền cho các hội thiện đã là một thói quen có từ mấy thế kỷ. Trong năm 2009 cả nước Mỹ người ta đã quyên góp 217 tỷ đô la cho các hội thiện. Còn ở bên Tàu thì từ khi lập chế độ cộng sản đến nay chắc thói quen làm việc thiện đã bị quên mất rồi. Không phải vì người Trung Hoa keo kiệt, mà vì cả nước họ chỉ có mỗi một hội thiện duy nhất được phép hoạt động, là… đảng Cộng Sản! Mà đảng ta thì thiếu gì tiền, đâu cần ai quyên góp?
Tại Mỹ, cuộc cách mạng tin học tạo cơ hội cho những người “thượng lưu trí não” (báo The Economist gọi là cognitive elite). Họ thấy tiền từ trên trời rớt xuống lẹ quá, xài không kịp bèn đem cho ngay. Bill Gates bỏ hàng chục tỷ Mỹ kim lập ra cơ quan từ thiện lúc mới có 39 tuổi. Mark Zuckerberg, người sáng lập Facebook và được báo Time chọn làm Nhân Vật Năm 2010, mới 26 tuổi đã đem tặng 100 triệu đô la cho các trường học quận Newark. Trong một xã hội dân chủ tự do, mọi người bình đẳng trước luật pháp; ai cũng có cơ hội như nhau; cho nên tài sản có chênh lệch người ta chấp nhận được. Người dân những nước đang lên cũng mà tin tưởng vào cơ chế kinh tế thị trường. Một cuộc nghiên cứu dư luận của Pew Research hỏi ý kiến mọi người có đồng ý hay không, là “trong kinh tế thị trường thì hầu hết mọi người đều được khá giả hơn, mặc dù có người giàu người nghèo”. Có 79% người Ấn Ðộ đồng ý, và 84% người Trung Hoa cũng nghĩ vậy.
Nhưng người giàu ở hai nước Ấn Ðộ và Trung Hoa khác nhau. Báo The Economist viết rằng ở Ấn Ðộ những triệu phú (đô-la) được coi như những anh hùng. Bao nhiêu nhà kinh doanh đã dựng lên cả một kỹ nghệ xuất cảng chất xám ở thành phố Bangalore, làm dịch vụ tin học cho các đại công ty quốc tế. Công ty Tata đang đưa ra thị trường những chiếc xe nhỏ xài ít tốn xăng nhất và giá rẻ nhất, nhưng cũng lập ra hàng chục cơ quan từ thiện và các viện nghiên cứu phát triển. Công ty trả lương nhân viên khá và ông Ratan Tata, chủ tịch công ty sắp hồi hưu, sống một cách khiêm tốn. Giới tỷ phú Ấn Ðộ vươn lên trong lúc nước họ cũng vươn lên. Trong thập niên vừa qua tài sản trung bình dân Ấn Ðộ tăng 150%, từ 2,000 đô la mỗi đầu người lên 5,000 đô la.
Người dân Ấn Ðộ đa số không ghét hay khinh người giàu. Báo chí tự do, ai làm giàu bất chính, ai buôn bán gian xảo, ai nhận tiền hối lộ, khó lòng giấu giếm. Các đảng chính trị hoạt động tự do, nếu có ai làm điều sai trái thế nào cũng bị soi mói, sợ có người tìm ra. Bầu cử tự do, dân bất mãn thì thay đổi người cầm quyền. Nhà báo gặp một bà cụ sống trong khu nhà ổ chuột Dharavi ở thành phố Mumbai. Bà Aruna mù chữ, ở trong căn hộ một phòng ngủ, chứa 10 người. Hỏi bà nghĩ sao về những người giàu, bà nói: “Họ làm việc cực nhọc. Chúng tôi cũng phải làm việc cực nhọc”. Con gái lớn của bà đang làm việc trong một ngân hàng. Con nhỏ hơn thì đang đi học. Gia đình này sống ở nấc thang dưới cùng của xã hội Ấn Ðộ, nhưng họ đang ngẩng đầu trông lên.
Ở Trung Quốc, báo The Economist thấy người nghèo không nhìn những người giàu như vậy. Cuộc cải cách kinh tế đã vứt bỏ chế độ cộng sản để theo kinh tế thị trường nhờ thế 500 triệu người Trung Hoa ra khỏi cảnh nghèo đói; đồng thời cũng xây những nhà chọc trời ở Thượng Hải, Quảng Châu. Nhưng giới kinh doanh ở Trung Quốc làm ăn như thế nào, người dân thường không biết. Ðó là việc trên thiên đình! Không ai được quyền đặt câu hỏi về quyền hành của đảng Cộng Sản. Ðể làm giàu, tốt nhất là đi với đảng, hay là xin vào đảng. Số đảng viên chiếm dưới 5% dân số, nhưng họ nắm quyền tuyệt đối.
Các đảng viên cao cấp và những người giàu có còn coi họ sống bên trên luật pháp. Báo The Economist thuật chuyện con trai của một trùm công an tên là Lý Cương, năm ngoái lái xe trong lúc say rượu, cán chết một người đi bộ. Cậu công tử vọt xe đi, còn quay đầu lại quát lớn: “Ðứa nào gan thì đi khai báo đi! Bố tao là Lý Cương!” Không ngờ có những blogers tìm ra chuyện này và loan truyền trên mạng. Một bài hát được phổ biến, với điệp khúc, “Bố tao là Lý Cương! Bố tao là Lý Cương!” Cuối cùng cậu công tử bị bắt và ông Lý Cương phải lên tivi xin lỗi.
Ðảng Cộng Sản giữ rất nhiều tiền, nhưng không đem chi tiêu cho những việc phúc lợi của dân như lập quỹ hưu bổng, an sinh xã hội, hoặc nâng cao trình độ y tế, giáo dục ở nông thôn. Ðảng sẵn sàng đem tiền cấp vốn hoặc cho các doanh nghiệp nhà nuớc vay, mặc dầu các cán bộ quốc doanh làm ăn thua lỗ. Các xí nghiệp tư không thể cạnh tranh với các công ty do các cán bộ quản lý. Chính quyền các cấp đặt ra những thứ thuế không cần hỏi ý kiến đại biểu của dân, và nhiều khi không đúng pháp luật.
Tình trạng bất công xã hội ở Trung Quốc đã tăng lên. Trong nước Trung Hoa đã có tới 800,000 triệu phú đô-la, nhưng cũng có 400 triệu người sống với dưới 2 đô-la một ngày. Chỉ số Gini, từ zero đến một, là một thước đo công bằng xã hội, số càng lớn càng bất công. Gini bằng zero là công bằng tuyệt đối, khi tài sản và lợi tức tất cả mọi người bằng nhau, Gini bằng 1 là bất công tuyệt đối. Giữa thập niên 1980, khi nước Trung Hoa mới bắt đầu đổi mới kinh tế, hầu hết mọi người nghèo như nhau, chỉ số Gini là 0.28; 20 năm sau, chỉ số đó tăng lên thành 0.4, tức là bất công hơn. Thời 1980 Ấn Ðộ bất công hơn Trung Quốc, điều đó hiểu được vì hệ thống đẳng cấp dựa trên tôn giáo vẫn lưu cữu; nhưng bây giờ nhờ kinh tế thị trường nên Ấn Ðộ công bằng hơn. Ở Ấn Ðộ, trong cùng thời gian kể trên, chỉ số Gini cũng tăng từ 0.32 lên 0.37.
Một nguyên nhân gây nên cảnh bất công xã hội ở Trung Quốc, theo The Economist, là chế độ hộ khẩu. Nông dân không được tự do đổi chỗ ở, khi lên thành phố sống con cái họ không được đi học trường công chính thức, không được cung cấp các dịch vụ xã hội, y tế, vì không có hộ khẩu. Có 2 nước Trung Hoa, người thành phố và người nông thôn, phân cách vì chính sách hộ khẩu. Thành phố Thượng Hải cho phép những phụ nữ lấy chồng người Thượng Hải, sau 15 năm sẽ có hộ khẩu. Hỏi tại sao không cho những người đàn ông lấy vợ ở Thượng Hải được hưởng quy chế đó, văn phòng thị trưởng không giải thích được, chỉ nói rằng chắc không có cô nào dân Thượng Hải mà lại lấy chồng “ngoại quốc!”
Cảnh sống bất công đang là một thùng thuốc nổ đe dọa sự ổn định xã hội ở Trung Quốc. Nhà văn Pearl Buck viết nhiều tiểu thuyết về người Trung Hoa, đã nhận xét: Khi nào người giàu giàu quá còn người nghèo nghèo quá thì sẽ loạn. Không biết những nhà tỷ phú, triệu phú ở Trung Quốc có tìm cách chia sẻ lợi tức và tài sản cho các đồng bào của họ ở thôn quê hay không. Nhưng nếu muốn cho con cháu họ trong lâu dài vẫn được hưởng những tài sản họ đã tích lũy được, tốt nhất là phải thiết lập một chế độ tự do dân chủ, có pháp luật công bằng do các đại biểu thật sự của mọi người dân đặt ra. Như Khổng Tử nói, khi đó là quốc gia sẽ trở thành “hữu đạo”.
Những ông triệu phú đô la ở Trung Quốc (và Việt Nam) nên học lại Khổng Tử, sau khi một bức tượng của ngài mới được dựng lên làm cảnh trước Thiên An Môn. Cụ Khổng ngày xưa cũng rất quan tâm đến chuyện làm giàu, có lúc cụ còn khuyến khích người ta phải làm giàu, vì nếu sống nghèo là đáng hổ thẹn. Cụ từng nói: “Ở một nước có đạo lý mà mình nghèo hèn thì đáng xấu hổ; ở một nước không có đạo lý mà mình giàu sang thì đáng xấu hổ” (“Bang hữu đạo, bần thả tiện yên, sỉ dã; bang vô đạo, phú thả quý yên, sỉ dã”. Luận Ngữ, thiên VIII, Thái Bá, câu 13).
Một nước theo thể chế tự do dân chủ với luật pháp công bằng, có thể xếp vào loại “Bang Hữu Ðạo”. Còn nói đến “Bang Vô Ðạo” thì ai cũng biết nó thế nào rồi. Khi con một ông tướng công an cán chết người xong, không những thản nhiên bỏ đi mà còn thách đố và đe dọa mọi người; một nước như vậy thì gọi là gì?
Ngô Nhân Dụng
Ngô Nhân Dụng (Người Việt) – Ông Ðặng Tiểu Bình đã phát động một cuộc cách mạng mới khi đưa ra khẩu hiệu “Làm giàu là vinh quang!” Nó thay thế cho khẩu hiệu “Lao động là vinh quang” của Mao Trạch Ðông.
Từ đó, các đảng viên Trung Cộng đã phấn đấu làm giàu, không cần nghĩ tới lao động nữa. Nhưng không phải ở nước nào người ta cũng làm giàu kiểu đó. Ở nhiều nơi người ta phải làm việc cật lực mới tích lũy được tiền của. Tuần báo Economist mới đăng một bài dài 14 trang về những người giàu; đặc biệt có một đoạn viết về “Các nhà quý tộc mới ở Á Châu,” họ so sánh những người giàu ở hai nước Ấn Ðộ và Trung Quốc. Ðọc bài đó, chúng ta biết khi nào việc làm giàu đáng gọi là vinh quang! Ðó là khi những người giàu có được người khác kính trọng.
Thế giới hiện nay có hàng chục triệu người là “triệu phú đô la Mỹ”. Nếu đặt tiêu chuẩn tổng số tài sản lên tới một triệu đô la thì, theo ngân hàng Credit Suisse, hiện có hơn 24 triệu người trên thế giới là triệu phú. Họ làm chủ tổng cộng 69 ngàn tỷ Mỹ kim. Và 41% những người này sống ở nước Mỹ, chắc quý vị độc giả ở California cũng quen biết nhiều người.
Nếu bỏ qua những tài sản nổi như nhà ở, xe cộ, trang sức, vân vân, mà chỉ đếm số tiền được đem đầu tư thôi đã lên tới một triệu, thì con số triệu phú khắp thế giới khoảng 10 triệu người, như các công ty tài chánh Capgemini và Merrill Lynch ước tính. Trong số 10 triệu người này, chỉ có 16% giàu có là do được thừa hưởng gia tài ông cha để lại. Còn 84% người giàu đều do họ tự làm nên. Ðặc biệt, gần một nửa vì tự mình khởi nghiệp kinh doanh mà trở nên giàu có. Trong đó có thể kể đến các ông Bill Gates, Warren Buffetts, hay Carlos Slim (giàu nhất Mexico, có lúc giàu nhất thế giới). Nhưng không thể kể những ông triệu phú như Nguyễn Việt Tiến, Trương Tấn Sang, Nguyễn Tấn Dũng, hay Lê Ðức Thúy trong số đó. Vì quý vị triệu phú đô-la đó không xây dựng cơ nghiệp bằng việc doanh thương.
Ở nước Mỹ khi nói đến những người kiếm được nhiều tiền như Bill Gates hay Warren Buffetts, Tiger Woods, bà Oprah, hay các cầu thủ bóng bầu dục hoặc tài tử xi nê; không thấy ai tỏ ý ganh ghét vì họ giàu có. Hầu như mọi người công nhận chuyện họ giàu là tự nhiên. Trong một thị trường tự do cạnh tranh, có luật lệ để bảo vệ sự công bằng; thì những người chịu khó, có tài riêng và may mắn họ sẽ giàu; mình không may mắn, thiếu tài, hoặc không thích làm giàu, thì chấp nhận thua họ về tiền bạc. Miễn là sao mình không lười biếng để bị nghèo khó quá là được.
Báo The Economist kể hồi tháng 9 vừa qua, hai ông Bill Gates và Warren Buffetts đã ngồi họp với 50 đại tài chủ giàu nhất nước Tàu. Hai ông này đã bỏ ra một nửa tài sản, hoặc nhiều hơn, để làm việc nghĩa; họ nói rằng khi mình có nhiều tiền quá, xài cho mình không hết thì nên xài cho người khác. Chắc các nhà tư bản mới ở Trung Quốc sẽ noi gương. Nhiều người trong đám họ cũng làm giàu nhanh, không khác gì Bill Gates hay Mark Zuckerberg. Nhưng bên Mỹ thì việc mọi người góp tiền cho các hội thiện đã là một thói quen có từ mấy thế kỷ. Trong năm 2009 cả nước Mỹ người ta đã quyên góp 217 tỷ đô la cho các hội thiện. Còn ở bên Tàu thì từ khi lập chế độ cộng sản đến nay chắc thói quen làm việc thiện đã bị quên mất rồi. Không phải vì người Trung Hoa keo kiệt, mà vì cả nước họ chỉ có mỗi một hội thiện duy nhất được phép hoạt động, là… đảng Cộng Sản! Mà đảng ta thì thiếu gì tiền, đâu cần ai quyên góp?
Tại Mỹ, cuộc cách mạng tin học tạo cơ hội cho những người “thượng lưu trí não” (báo The Economist gọi là cognitive elite). Họ thấy tiền từ trên trời rớt xuống lẹ quá, xài không kịp bèn đem cho ngay. Bill Gates bỏ hàng chục tỷ Mỹ kim lập ra cơ quan từ thiện lúc mới có 39 tuổi. Mark Zuckerberg, người sáng lập Facebook và được báo Time chọn làm Nhân Vật Năm 2010, mới 26 tuổi đã đem tặng 100 triệu đô la cho các trường học quận Newark. Trong một xã hội dân chủ tự do, mọi người bình đẳng trước luật pháp; ai cũng có cơ hội như nhau; cho nên tài sản có chênh lệch người ta chấp nhận được. Người dân những nước đang lên cũng mà tin tưởng vào cơ chế kinh tế thị trường. Một cuộc nghiên cứu dư luận của Pew Research hỏi ý kiến mọi người có đồng ý hay không, là “trong kinh tế thị trường thì hầu hết mọi người đều được khá giả hơn, mặc dù có người giàu người nghèo”. Có 79% người Ấn Ðộ đồng ý, và 84% người Trung Hoa cũng nghĩ vậy.
Nhưng người giàu ở hai nước Ấn Ðộ và Trung Hoa khác nhau. Báo The Economist viết rằng ở Ấn Ðộ những triệu phú (đô-la) được coi như những anh hùng. Bao nhiêu nhà kinh doanh đã dựng lên cả một kỹ nghệ xuất cảng chất xám ở thành phố Bangalore, làm dịch vụ tin học cho các đại công ty quốc tế. Công ty Tata đang đưa ra thị trường những chiếc xe nhỏ xài ít tốn xăng nhất và giá rẻ nhất, nhưng cũng lập ra hàng chục cơ quan từ thiện và các viện nghiên cứu phát triển. Công ty trả lương nhân viên khá và ông Ratan Tata, chủ tịch công ty sắp hồi hưu, sống một cách khiêm tốn. Giới tỷ phú Ấn Ðộ vươn lên trong lúc nước họ cũng vươn lên. Trong thập niên vừa qua tài sản trung bình dân Ấn Ðộ tăng 150%, từ 2,000 đô la mỗi đầu người lên 5,000 đô la.
Người dân Ấn Ðộ đa số không ghét hay khinh người giàu. Báo chí tự do, ai làm giàu bất chính, ai buôn bán gian xảo, ai nhận tiền hối lộ, khó lòng giấu giếm. Các đảng chính trị hoạt động tự do, nếu có ai làm điều sai trái thế nào cũng bị soi mói, sợ có người tìm ra. Bầu cử tự do, dân bất mãn thì thay đổi người cầm quyền. Nhà báo gặp một bà cụ sống trong khu nhà ổ chuột Dharavi ở thành phố Mumbai. Bà Aruna mù chữ, ở trong căn hộ một phòng ngủ, chứa 10 người. Hỏi bà nghĩ sao về những người giàu, bà nói: “Họ làm việc cực nhọc. Chúng tôi cũng phải làm việc cực nhọc”. Con gái lớn của bà đang làm việc trong một ngân hàng. Con nhỏ hơn thì đang đi học. Gia đình này sống ở nấc thang dưới cùng của xã hội Ấn Ðộ, nhưng họ đang ngẩng đầu trông lên.
Ở Trung Quốc, báo The Economist thấy người nghèo không nhìn những người giàu như vậy. Cuộc cải cách kinh tế đã vứt bỏ chế độ cộng sản để theo kinh tế thị trường nhờ thế 500 triệu người Trung Hoa ra khỏi cảnh nghèo đói; đồng thời cũng xây những nhà chọc trời ở Thượng Hải, Quảng Châu. Nhưng giới kinh doanh ở Trung Quốc làm ăn như thế nào, người dân thường không biết. Ðó là việc trên thiên đình! Không ai được quyền đặt câu hỏi về quyền hành của đảng Cộng Sản. Ðể làm giàu, tốt nhất là đi với đảng, hay là xin vào đảng. Số đảng viên chiếm dưới 5% dân số, nhưng họ nắm quyền tuyệt đối.
Các đảng viên cao cấp và những người giàu có còn coi họ sống bên trên luật pháp. Báo The Economist thuật chuyện con trai của một trùm công an tên là Lý Cương, năm ngoái lái xe trong lúc say rượu, cán chết một người đi bộ. Cậu công tử vọt xe đi, còn quay đầu lại quát lớn: “Ðứa nào gan thì đi khai báo đi! Bố tao là Lý Cương!” Không ngờ có những blogers tìm ra chuyện này và loan truyền trên mạng. Một bài hát được phổ biến, với điệp khúc, “Bố tao là Lý Cương! Bố tao là Lý Cương!” Cuối cùng cậu công tử bị bắt và ông Lý Cương phải lên tivi xin lỗi.
Ðảng Cộng Sản giữ rất nhiều tiền, nhưng không đem chi tiêu cho những việc phúc lợi của dân như lập quỹ hưu bổng, an sinh xã hội, hoặc nâng cao trình độ y tế, giáo dục ở nông thôn. Ðảng sẵn sàng đem tiền cấp vốn hoặc cho các doanh nghiệp nhà nuớc vay, mặc dầu các cán bộ quốc doanh làm ăn thua lỗ. Các xí nghiệp tư không thể cạnh tranh với các công ty do các cán bộ quản lý. Chính quyền các cấp đặt ra những thứ thuế không cần hỏi ý kiến đại biểu của dân, và nhiều khi không đúng pháp luật.
Tình trạng bất công xã hội ở Trung Quốc đã tăng lên. Trong nước Trung Hoa đã có tới 800,000 triệu phú đô-la, nhưng cũng có 400 triệu người sống với dưới 2 đô-la một ngày. Chỉ số Gini, từ zero đến một, là một thước đo công bằng xã hội, số càng lớn càng bất công. Gini bằng zero là công bằng tuyệt đối, khi tài sản và lợi tức tất cả mọi người bằng nhau, Gini bằng 1 là bất công tuyệt đối. Giữa thập niên 1980, khi nước Trung Hoa mới bắt đầu đổi mới kinh tế, hầu hết mọi người nghèo như nhau, chỉ số Gini là 0.28; 20 năm sau, chỉ số đó tăng lên thành 0.4, tức là bất công hơn. Thời 1980 Ấn Ðộ bất công hơn Trung Quốc, điều đó hiểu được vì hệ thống đẳng cấp dựa trên tôn giáo vẫn lưu cữu; nhưng bây giờ nhờ kinh tế thị trường nên Ấn Ðộ công bằng hơn. Ở Ấn Ðộ, trong cùng thời gian kể trên, chỉ số Gini cũng tăng từ 0.32 lên 0.37.
Một nguyên nhân gây nên cảnh bất công xã hội ở Trung Quốc, theo The Economist, là chế độ hộ khẩu. Nông dân không được tự do đổi chỗ ở, khi lên thành phố sống con cái họ không được đi học trường công chính thức, không được cung cấp các dịch vụ xã hội, y tế, vì không có hộ khẩu. Có 2 nước Trung Hoa, người thành phố và người nông thôn, phân cách vì chính sách hộ khẩu. Thành phố Thượng Hải cho phép những phụ nữ lấy chồng người Thượng Hải, sau 15 năm sẽ có hộ khẩu. Hỏi tại sao không cho những người đàn ông lấy vợ ở Thượng Hải được hưởng quy chế đó, văn phòng thị trưởng không giải thích được, chỉ nói rằng chắc không có cô nào dân Thượng Hải mà lại lấy chồng “ngoại quốc!”
Cảnh sống bất công đang là một thùng thuốc nổ đe dọa sự ổn định xã hội ở Trung Quốc. Nhà văn Pearl Buck viết nhiều tiểu thuyết về người Trung Hoa, đã nhận xét: Khi nào người giàu giàu quá còn người nghèo nghèo quá thì sẽ loạn. Không biết những nhà tỷ phú, triệu phú ở Trung Quốc có tìm cách chia sẻ lợi tức và tài sản cho các đồng bào của họ ở thôn quê hay không. Nhưng nếu muốn cho con cháu họ trong lâu dài vẫn được hưởng những tài sản họ đã tích lũy được, tốt nhất là phải thiết lập một chế độ tự do dân chủ, có pháp luật công bằng do các đại biểu thật sự của mọi người dân đặt ra. Như Khổng Tử nói, khi đó là quốc gia sẽ trở thành “hữu đạo”.
Những ông triệu phú đô la ở Trung Quốc (và Việt Nam) nên học lại Khổng Tử, sau khi một bức tượng của ngài mới được dựng lên làm cảnh trước Thiên An Môn. Cụ Khổng ngày xưa cũng rất quan tâm đến chuyện làm giàu, có lúc cụ còn khuyến khích người ta phải làm giàu, vì nếu sống nghèo là đáng hổ thẹn. Cụ từng nói: “Ở một nước có đạo lý mà mình nghèo hèn thì đáng xấu hổ; ở một nước không có đạo lý mà mình giàu sang thì đáng xấu hổ” (“Bang hữu đạo, bần thả tiện yên, sỉ dã; bang vô đạo, phú thả quý yên, sỉ dã”. Luận Ngữ, thiên VIII, Thái Bá, câu 13).
Một nước theo thể chế tự do dân chủ với luật pháp công bằng, có thể xếp vào loại “Bang Hữu Ðạo”. Còn nói đến “Bang Vô Ðạo” thì ai cũng biết nó thế nào rồi. Khi con một ông tướng công an cán chết người xong, không những thản nhiên bỏ đi mà còn thách đố và đe dọa mọi người; một nước như vậy thì gọi là gì?
Ngô Nhân Dụng
Mùa xuân của người mù bán chổi
Posted by truongthondlb3
Liêu Thái/Người Việt - QUẢNG NAM – Họ là những người không nhà, không tiền, không tương lai và không có khái niệm thời gian. Mà dường như họ cũng không có khái niệm gì về không gian nốt.
Thời gian của họ là mùi của bữa cơm đạm bạc sau một buổi dài mệt nhọc vác bó chổi mọ mẫm dò tìm lối đi, khắp nẻo. Không gian của họ là một vòm bóng tối cùng những âm thanh, tiếng nói quen thuộc của những gương mặt chưa bao giờ nhìn thấy nhau…
Cuộc đời họ buồn, nhưng họ sống mạnh mẽ và đáng yêu… Mùa Xuân của họ cũng kham khổ và đượm buồn như chính tiếng rao của họ!
Những tiếng rao dài như cổ tích
Cuối năm, trời lạnh, thi thoảng đổ mưa, vài chiếc xe đường dài chạy như ma đuổi lốc lên từng cơn bụi, trận mưa rào không đủ thấm vào khối đất bột hai bên đường khiến cho bụi có thêm mùi hơi khét ướt. Tết, vậy mà mọi thứ vẫn còn ngổn ngang. Hàng hóa tăng giá, người nghèo co ro trong nỗi vui Tết nghèo. Cái lạnh càng thêm thấm da thấm thịt khi bất chợt nhìn thấy một người mù vác bó chổi đót chống gậy lọ mọ đi dưới mưa bụi. Tiếng rao: Chổi đây! Chổi đây!… ảm đạm như kéo dài cổ tích.
Thay vì đi uống cà phê một mình, tôi mời người bán chổi vào quán cùng uống nước và hứa sẽ mua năm cây chổi (tôi cũng chưa biết mua làm gì và định bụng nói vậy thôi chứ gửi tiền năm cây, tôi vẫn có quyền nhận một cây và tặng số còn lại cho người bán!).
Ông giới thiệu: “Mình tên Trần Hùng, 59 tuổi, đang là hội viên Hội Người Mù, mình sống bằng nghề buôn chổi!”
Tôi hỏi thăm ông nhà ở đâu, đã sắp Tết, ông đã chuẩn bị gì ăn Tết chưa, và những ngày cận Tết đi bán vậy ông có thấy vui không… Ông gật đầu, “Tết thì vui rồi, mình cả năm trông chờ vào mùa này mà, sáng dậy mình đi rất sớm, có khi đi tới khuya mới về, bán trúng kiếm cả trăm ngàn đồng (tương đương $10) chứ chơi đâu, Tết mà!”
Ðợi ông nhấp xong ngụm trà nóng, tôi hỏi thêm: “Vậy ngày thường mình bán được chừng bao nhiêu cây chổi và tiền lãi ra sao bác?” Ông cười: “Ừ, ngày thường kiếm được từ 25 đến 30 ngàn đồng (tương đương $1.2 – $1.5) nhưng không phải ngày nào cũng kiếm được vậy đâu, vì chổi mà, người bán thì nhiều, mà người xài thì đâu có phải ai cũng mua xong xài là hư ngay đâu. Cả hội người mù có đến 40 người đi bán chổi, người cao nhất là 80 tuổi thì đi bán ở khu vực trong huyện, còn trẻ thì đi xa.”
Ông Hùng cho biết thêm là có nhiều người mù, tuổi đã cao, vác bó chổi nặng từ 25 đến 30kg đi vào tận Quảng Ngãi hoặc ra Ðà Nẵng bán. Phần lớn họ đi nhờ xe bus hoặc đi xe khách với giá ưu tiên.
“Nhà nước có chế độ ưu tiên cho người mù đi xe bus của nhà nước miễn phí. Nhưng tụi tui vẫn đi xe tư là chủ yếu. Vì dễ gì mà đón được xe nhà nước, hễ xe bus nhà nước thấy tụi tui đứng đón là chạy luôn, không ngừng đâu! Thôi mình đón xe tư, họ lấy giá cũng rẻ hơn khách bình thường, có nhiều chủ xe cho luôn tiền xe, không lấy. Ðó là chưa nói đến tai nạn…” Ông Hùng tâm sự.
Thường thì người mù không sợ bóng đêm nhưng họ sợ tiếng ồn, vì tất cả cảm giác của họ khi di chuyển đều phụ thuộc vào âm thanh và tín hiệu dọ dẫm phát ra từ hai bàn tay, từ bước chân… Những ngày giáp Tết, phố xá ồn ào, tấp nập cũng là những ngày kiếm sống tốt nhất của người bán chổi, người bán vé số, người bán hàng rong… Tuy nhiên, nguy hiểm lại rình rập người mù.
Ðã có không ít tai nạn thương tâm xảy đến với người mù đi bán chổi.
Lá rách đùm lá nát…
Ông Hùng kể: “Người cao tuổi nhất của nhóm đi bán chổi đót trong hội người mù năm nay đã ngoài tám mươi. Ông cũng có con cái nhưng tụi nó nghèo khổ quá, mà ông thì không muốn dựa dẫm, vậy là đi, khi nào hết đi được mới thôi. Cách đây mấy hôm, ông bị sụp xuống hố trụ điện, dính toàn đá hộc, vậy là gãy chân, xước mặt, chảy máu quá trời. Trúng mấy ngày lạnh này nữa, thấy ổng nằm rên mà thương quá. Mà khổ nỗi mình cũng nghèo như ổng, chẳng biết giúp gì!”
Trước đây, cùng đi bán chổi với ông Hùng còn có thêm cặp vợ chồng mù Ðỗ Phú Trung (mồ côi cha mẹ) và Nguyễn Thị Phương. Hai người cưới nhau được ba năm thì sinh con, và lúc đứa bé lên 9 tuổi thì anh Trung bị tai nạn qua đời, vài năm sau, chị Phương cũng đổ bệnh và qua đời theo, bỏ lại đứa con 13 tuổi sống với bà ngoại. “Sáng nay tui mới gặp thằng nhỏ, cho nó mấy ngàn đồng, mình không có tiền, thôi kệ, lá rách thương đùm lá nát mà!” Ông Hùng kể.
Tôi tạm biệt ông Hùng, giữ đúng lời hứa mua năm chiếc chổi, mỗi cây 20 ngàn đồng và sau đó tặng lại ông bốn cây. Ông mừng lắm. Ông cho tôi biết thêm rằng ngày hôm nay ông đã quá “trúng mánh” vì trong mỗi cây chổi ông lãi từ 3 đến 5 ngàn đồng. Như vậy để kiếm được 80 ngàn đồng, ông phải bán đến hơn hai mươi cây chổi. Trước khi ra về, tôi không quên nhấc thử bó chổi, tôi giật mình vì nó quá nặng. Có thể lên đến 35kg và hơn chứ không phải như ông nói 25kg.
Tôi hỏi: “Nặng kinh khủng vậy sao bác nói 25 kg?” Ông Hùng cười khà khà: “Thì nói vậy cho nó nhẹ bớt, chứ nếu mình nghĩ mình mù mãi làm sao dám đi ra đường, và nghĩ nó nặng quá thì vác mau mệt. Bọn tui quen rồi, có vác năm mươi kí lô thì cũng phải nghĩ nó cao nhất là hai mươi lăm. Như vậy sẽ thấy nhẹ hơn. Chú nghĩ sao mà tui đi năm sáu chục cây số mà vác có hai mươi lăm cây chổi, mỗi cây một kí lô, vậy thì lời lãi bao nhiêu chứ. Thà chấp nhận vác nhiều, trúng mánh mình bán hết là có ăn chú à!”
Lúc tôi tạm biệt ông Hùng, đồng hồ đã chỉ sang 1 giờ 30 phút chiều. Ông nói chút nữa ông sẽ đi ăn một bữa cơm thịt và tôm cho thật đã, vì ông trúng mánh, thường thì mỗi bữa ăn của ông không bao giờ được phép quá 7 ngàn đồng.
Tự dưng tôi thấy ân hận vì không tặng thêm ông nhiều tiền một chút và đã nói chuyện quá dông dài để ông đói bụng. Không hiểu sao lúc này ông quay lại vỗ vai tôi và nói: “Không sao đâu mà cháu!” Tôi buột miệng hỏi: “Vậy Tết mình ăn món gì ngon nhất hả bác?”; Ông nói: “Da heo và đầu heo nấu cháo, bữa cúng Tất niên của hội là ngon nhất đó!” Tôi im lặng nhìn theo dáng ông bước dọ dẫm, ôm bó chổi xiêu vẹo trên đường.
Và những bữa cơm Tết…
Theo lời giới thiệu của ông Hùng, tôi tìm đến Hội Người Mù Ðiện Bàn, ở khối 4, thị trấn Vĩnh Ðiện, huyện Ðiện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
Cảm giác đầu tiên ập vào tôi là không khí vắng lặng, dù đã hơn 6 giờ chiều mà không thấy đèn đóm nào thắp lên, phòng ốc chật chội, áo quần phơi khắp nơi, ẩm mốc bốc mùi khắp ngõ ngách.
Ấn tượng mạnh hơn nữa là giọng hát nữ vọng ra từ một căn phòng tối om: “Nhìn mặt trời mà không chói lóa, là hội người mù Việt Nam…”
Sau một lúc trò chuyện với ông phó chủ tịch hội (cũng bị mù) và ông chủ tịch hội (mù hoàn toàn, không thấy gì), tôi được chị tình nguyện viên (lành lặn) dắt đi thăm các phòng, trò chuyện, chụp hình. Xuống đến nhà bếp, tôi lại ngạc nhiên thêm lần nữa vì người đang ngồi hát (câu tôi mới vừa kể trên) vừa lặt rau vừa cời than trên bếp nấu canh. Chị làm nhanh và thiện nghệ đến độ tôi không nghĩ đó là người mù. Cho đến khi tôi hỏi thăm, chị ngước đôi mắt mờ đục lên nhìn về phía tôi một cách vô vọng tôi mới hiểu là chị không nhìn thấy gì.
Tôi lại liếc nhìn vào nồi canh của chị đang nấu cho cả tập thể hơn ba mươi người cùng ăn. Trời ạ, “canh toàn quốc” tôi nghe nhiều rồi nhưng đây là lần đầu tôi mục kích sở thị một nồi canh toàn quốc với rau cúc tần loe ngoe vài chục cọng, mấy con tôm khô nổi lên rồi lại chìm xuống theo nhịp sôi của nước, và mùi “nước mắm đại dương” mặn chát. Tôi cố nhìn, dò tìm xem thử còn món nào khác và thấy một dĩa cá chuồn kho chừng vài ba con gì đó, có vẻ như cá kho đã lâu, hâm đi hâm lại đến độ chuyển sang màu vàng xanh đùng đục.
Tự dưng tôi thấy hơi nghẹn và thầm nghĩ: cũng may là họ mù, có khi như vậy lại hay, nếu họ mắt sáng, nhìn thấy đời sống chung quanh rồi lại nhìn lại mình, nhìn lại góc đời giường chiếu ẩm mốc với diện tích chưa tới 30 mét vuông cho cả mấy chục người, nhìn lại góc bếp hoang hoải của mình, e rằng họ buồn lắm, khó mà nói được cho trót!
Ông chủ tịch hội nói với tôi: “Ở đây chỉ có món chổi đót là nhiều và phong phú nhất, nhưng món này không ăn được. Nói là hội, nói tui là chủ tịch hội cho sang vậy chứ được chi mô chú. Thì nhà nước xây dựng hội, hỗ trợ cho học chữ bờ-ray (brind) vậy là quí quá rồi. Những người mù già yếu, hoàn toàn không nơi nương tựa thì được cấp 360 ngàn đồng/tháng. Còn lại thì có vài người được cho 180 ngàn/tháng. Chủ yếu là đi bán chổi mà sống chú ơi! Anh em mù ở đây không phải là thương binh, họ mù bẩm sinh hoặc đi kinh tế mới khai phá đất bị mìn, hỏng mắt, nên chẳng có chế độ gì cho họ được thoải mái đâu, nếu là thương binh nhà nước thì đã có chỗ ở ngon lành rồi.”
Ông nói thêm: “Hội bỏ mối chổi cho các hội viên với giá gốc 18 ngàn đồng, bán ra thị trường được 20 đến 21 ngàn dồng, lãi cao nhất 3 ngàn đồng/cây chổi. Mỗi tháng nếu làm giỏi thì kiếm cũng được 700 ngàn đồng/ người. Trừ những ngày mưa gió, ốm đau. Có người lấy thêm chổi bên ngoài có chất lượng tốt hơn để bán và lãi cũng cao hơn chút đỉnh.”
Tôi hỏi ông có ai kiếm được mỗi tháng chừng 900 ngàn đồng không, ông lắc đầu nói dứt khoát: “Chắn chắn là không có, trừ khi trúng mánh được người ta cho kia, nhưng có mấy ai có cái phước đó.”
Tôi lại hỏi thêm về những ưu tiên, những chính sách của nhà nước dành cho hội, ông lại lắc đầu, và tôi để ý thấy mấy người ngồi bên trong cũng lắc đầu. Tôi nhớ đến câu của ông Hùng trong lần gặp buổi trưa: “Có đôi khi mình là kẻ ăn bám mà! Khổ lắm chú ơi!”
Ông chủ tịch hội nói thêm: “Tết này có quà anh à, người ta cho mỗi người mù một thùng mì tôm và 50 ngàn đồng.” Tôi hỏi ông: “Tết mà sao lại cho mì tôm hả bác? Ðâu phải bão lụt đâu mà cho vậy?” Ông chủ tịch nói: “Vậy cũng là quí hóa lắm rồi anh ơi, anh thấy đấy, ở quê mình, người sáng còn khổ nữa huống chi là người mù!”
Tôi im lặng, chào tạm biệt ông và những anh em mù trong căn phòng không có đèn đóm.
Vì với người mù, ban ngày cũng như ban đêm, và với người mù nghèo khó thì mùa Xuân cũng chẳng khác gì mùa Ðông.
Tiếng rao bán chổi của họ vẫn kéo lê theo tiếng bước chân mỏi mệt trên mặt đường. Những mặt đường mùa Xuân lạnh và khô.
Liêu Thái
Liêu Thái/Người Việt - QUẢNG NAM – Họ là những người không nhà, không tiền, không tương lai và không có khái niệm thời gian. Mà dường như họ cũng không có khái niệm gì về không gian nốt.
Thời gian của họ là mùi của bữa cơm đạm bạc sau một buổi dài mệt nhọc vác bó chổi mọ mẫm dò tìm lối đi, khắp nẻo. Không gian của họ là một vòm bóng tối cùng những âm thanh, tiếng nói quen thuộc của những gương mặt chưa bao giờ nhìn thấy nhau…
Cuộc đời họ buồn, nhưng họ sống mạnh mẽ và đáng yêu… Mùa Xuân của họ cũng kham khổ và đượm buồn như chính tiếng rao của họ!
Những tiếng rao dài như cổ tích
Cuối năm, trời lạnh, thi thoảng đổ mưa, vài chiếc xe đường dài chạy như ma đuổi lốc lên từng cơn bụi, trận mưa rào không đủ thấm vào khối đất bột hai bên đường khiến cho bụi có thêm mùi hơi khét ướt. Tết, vậy mà mọi thứ vẫn còn ngổn ngang. Hàng hóa tăng giá, người nghèo co ro trong nỗi vui Tết nghèo. Cái lạnh càng thêm thấm da thấm thịt khi bất chợt nhìn thấy một người mù vác bó chổi đót chống gậy lọ mọ đi dưới mưa bụi. Tiếng rao: Chổi đây! Chổi đây!… ảm đạm như kéo dài cổ tích.
Thay vì đi uống cà phê một mình, tôi mời người bán chổi vào quán cùng uống nước và hứa sẽ mua năm cây chổi (tôi cũng chưa biết mua làm gì và định bụng nói vậy thôi chứ gửi tiền năm cây, tôi vẫn có quyền nhận một cây và tặng số còn lại cho người bán!).
Ông giới thiệu: “Mình tên Trần Hùng, 59 tuổi, đang là hội viên Hội Người Mù, mình sống bằng nghề buôn chổi!”
Tôi hỏi thăm ông nhà ở đâu, đã sắp Tết, ông đã chuẩn bị gì ăn Tết chưa, và những ngày cận Tết đi bán vậy ông có thấy vui không… Ông gật đầu, “Tết thì vui rồi, mình cả năm trông chờ vào mùa này mà, sáng dậy mình đi rất sớm, có khi đi tới khuya mới về, bán trúng kiếm cả trăm ngàn đồng (tương đương $10) chứ chơi đâu, Tết mà!”
Ðợi ông nhấp xong ngụm trà nóng, tôi hỏi thêm: “Vậy ngày thường mình bán được chừng bao nhiêu cây chổi và tiền lãi ra sao bác?” Ông cười: “Ừ, ngày thường kiếm được từ 25 đến 30 ngàn đồng (tương đương $1.2 – $1.5) nhưng không phải ngày nào cũng kiếm được vậy đâu, vì chổi mà, người bán thì nhiều, mà người xài thì đâu có phải ai cũng mua xong xài là hư ngay đâu. Cả hội người mù có đến 40 người đi bán chổi, người cao nhất là 80 tuổi thì đi bán ở khu vực trong huyện, còn trẻ thì đi xa.”
Ông Hùng cho biết thêm là có nhiều người mù, tuổi đã cao, vác bó chổi nặng từ 25 đến 30kg đi vào tận Quảng Ngãi hoặc ra Ðà Nẵng bán. Phần lớn họ đi nhờ xe bus hoặc đi xe khách với giá ưu tiên.
“Nhà nước có chế độ ưu tiên cho người mù đi xe bus của nhà nước miễn phí. Nhưng tụi tui vẫn đi xe tư là chủ yếu. Vì dễ gì mà đón được xe nhà nước, hễ xe bus nhà nước thấy tụi tui đứng đón là chạy luôn, không ngừng đâu! Thôi mình đón xe tư, họ lấy giá cũng rẻ hơn khách bình thường, có nhiều chủ xe cho luôn tiền xe, không lấy. Ðó là chưa nói đến tai nạn…” Ông Hùng tâm sự.
Thường thì người mù không sợ bóng đêm nhưng họ sợ tiếng ồn, vì tất cả cảm giác của họ khi di chuyển đều phụ thuộc vào âm thanh và tín hiệu dọ dẫm phát ra từ hai bàn tay, từ bước chân… Những ngày giáp Tết, phố xá ồn ào, tấp nập cũng là những ngày kiếm sống tốt nhất của người bán chổi, người bán vé số, người bán hàng rong… Tuy nhiên, nguy hiểm lại rình rập người mù.
Ðã có không ít tai nạn thương tâm xảy đến với người mù đi bán chổi.
Lá rách đùm lá nát…
Ông Hùng kể: “Người cao tuổi nhất của nhóm đi bán chổi đót trong hội người mù năm nay đã ngoài tám mươi. Ông cũng có con cái nhưng tụi nó nghèo khổ quá, mà ông thì không muốn dựa dẫm, vậy là đi, khi nào hết đi được mới thôi. Cách đây mấy hôm, ông bị sụp xuống hố trụ điện, dính toàn đá hộc, vậy là gãy chân, xước mặt, chảy máu quá trời. Trúng mấy ngày lạnh này nữa, thấy ổng nằm rên mà thương quá. Mà khổ nỗi mình cũng nghèo như ổng, chẳng biết giúp gì!”
Trước đây, cùng đi bán chổi với ông Hùng còn có thêm cặp vợ chồng mù Ðỗ Phú Trung (mồ côi cha mẹ) và Nguyễn Thị Phương. Hai người cưới nhau được ba năm thì sinh con, và lúc đứa bé lên 9 tuổi thì anh Trung bị tai nạn qua đời, vài năm sau, chị Phương cũng đổ bệnh và qua đời theo, bỏ lại đứa con 13 tuổi sống với bà ngoại. “Sáng nay tui mới gặp thằng nhỏ, cho nó mấy ngàn đồng, mình không có tiền, thôi kệ, lá rách thương đùm lá nát mà!” Ông Hùng kể.
Tôi tạm biệt ông Hùng, giữ đúng lời hứa mua năm chiếc chổi, mỗi cây 20 ngàn đồng và sau đó tặng lại ông bốn cây. Ông mừng lắm. Ông cho tôi biết thêm rằng ngày hôm nay ông đã quá “trúng mánh” vì trong mỗi cây chổi ông lãi từ 3 đến 5 ngàn đồng. Như vậy để kiếm được 80 ngàn đồng, ông phải bán đến hơn hai mươi cây chổi. Trước khi ra về, tôi không quên nhấc thử bó chổi, tôi giật mình vì nó quá nặng. Có thể lên đến 35kg và hơn chứ không phải như ông nói 25kg.
Tôi hỏi: “Nặng kinh khủng vậy sao bác nói 25 kg?” Ông Hùng cười khà khà: “Thì nói vậy cho nó nhẹ bớt, chứ nếu mình nghĩ mình mù mãi làm sao dám đi ra đường, và nghĩ nó nặng quá thì vác mau mệt. Bọn tui quen rồi, có vác năm mươi kí lô thì cũng phải nghĩ nó cao nhất là hai mươi lăm. Như vậy sẽ thấy nhẹ hơn. Chú nghĩ sao mà tui đi năm sáu chục cây số mà vác có hai mươi lăm cây chổi, mỗi cây một kí lô, vậy thì lời lãi bao nhiêu chứ. Thà chấp nhận vác nhiều, trúng mánh mình bán hết là có ăn chú à!”
Lúc tôi tạm biệt ông Hùng, đồng hồ đã chỉ sang 1 giờ 30 phút chiều. Ông nói chút nữa ông sẽ đi ăn một bữa cơm thịt và tôm cho thật đã, vì ông trúng mánh, thường thì mỗi bữa ăn của ông không bao giờ được phép quá 7 ngàn đồng.
Tự dưng tôi thấy ân hận vì không tặng thêm ông nhiều tiền một chút và đã nói chuyện quá dông dài để ông đói bụng. Không hiểu sao lúc này ông quay lại vỗ vai tôi và nói: “Không sao đâu mà cháu!” Tôi buột miệng hỏi: “Vậy Tết mình ăn món gì ngon nhất hả bác?”; Ông nói: “Da heo và đầu heo nấu cháo, bữa cúng Tất niên của hội là ngon nhất đó!” Tôi im lặng nhìn theo dáng ông bước dọ dẫm, ôm bó chổi xiêu vẹo trên đường.
Và những bữa cơm Tết…
Theo lời giới thiệu của ông Hùng, tôi tìm đến Hội Người Mù Ðiện Bàn, ở khối 4, thị trấn Vĩnh Ðiện, huyện Ðiện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
Cảm giác đầu tiên ập vào tôi là không khí vắng lặng, dù đã hơn 6 giờ chiều mà không thấy đèn đóm nào thắp lên, phòng ốc chật chội, áo quần phơi khắp nơi, ẩm mốc bốc mùi khắp ngõ ngách.
Ấn tượng mạnh hơn nữa là giọng hát nữ vọng ra từ một căn phòng tối om: “Nhìn mặt trời mà không chói lóa, là hội người mù Việt Nam…”
Sau một lúc trò chuyện với ông phó chủ tịch hội (cũng bị mù) và ông chủ tịch hội (mù hoàn toàn, không thấy gì), tôi được chị tình nguyện viên (lành lặn) dắt đi thăm các phòng, trò chuyện, chụp hình. Xuống đến nhà bếp, tôi lại ngạc nhiên thêm lần nữa vì người đang ngồi hát (câu tôi mới vừa kể trên) vừa lặt rau vừa cời than trên bếp nấu canh. Chị làm nhanh và thiện nghệ đến độ tôi không nghĩ đó là người mù. Cho đến khi tôi hỏi thăm, chị ngước đôi mắt mờ đục lên nhìn về phía tôi một cách vô vọng tôi mới hiểu là chị không nhìn thấy gì.
Tôi lại liếc nhìn vào nồi canh của chị đang nấu cho cả tập thể hơn ba mươi người cùng ăn. Trời ạ, “canh toàn quốc” tôi nghe nhiều rồi nhưng đây là lần đầu tôi mục kích sở thị một nồi canh toàn quốc với rau cúc tần loe ngoe vài chục cọng, mấy con tôm khô nổi lên rồi lại chìm xuống theo nhịp sôi của nước, và mùi “nước mắm đại dương” mặn chát. Tôi cố nhìn, dò tìm xem thử còn món nào khác và thấy một dĩa cá chuồn kho chừng vài ba con gì đó, có vẻ như cá kho đã lâu, hâm đi hâm lại đến độ chuyển sang màu vàng xanh đùng đục.
Tự dưng tôi thấy hơi nghẹn và thầm nghĩ: cũng may là họ mù, có khi như vậy lại hay, nếu họ mắt sáng, nhìn thấy đời sống chung quanh rồi lại nhìn lại mình, nhìn lại góc đời giường chiếu ẩm mốc với diện tích chưa tới 30 mét vuông cho cả mấy chục người, nhìn lại góc bếp hoang hoải của mình, e rằng họ buồn lắm, khó mà nói được cho trót!
Ông chủ tịch hội nói với tôi: “Ở đây chỉ có món chổi đót là nhiều và phong phú nhất, nhưng món này không ăn được. Nói là hội, nói tui là chủ tịch hội cho sang vậy chứ được chi mô chú. Thì nhà nước xây dựng hội, hỗ trợ cho học chữ bờ-ray (brind) vậy là quí quá rồi. Những người mù già yếu, hoàn toàn không nơi nương tựa thì được cấp 360 ngàn đồng/tháng. Còn lại thì có vài người được cho 180 ngàn/tháng. Chủ yếu là đi bán chổi mà sống chú ơi! Anh em mù ở đây không phải là thương binh, họ mù bẩm sinh hoặc đi kinh tế mới khai phá đất bị mìn, hỏng mắt, nên chẳng có chế độ gì cho họ được thoải mái đâu, nếu là thương binh nhà nước thì đã có chỗ ở ngon lành rồi.”
Ông nói thêm: “Hội bỏ mối chổi cho các hội viên với giá gốc 18 ngàn đồng, bán ra thị trường được 20 đến 21 ngàn dồng, lãi cao nhất 3 ngàn đồng/cây chổi. Mỗi tháng nếu làm giỏi thì kiếm cũng được 700 ngàn đồng/ người. Trừ những ngày mưa gió, ốm đau. Có người lấy thêm chổi bên ngoài có chất lượng tốt hơn để bán và lãi cũng cao hơn chút đỉnh.”
Tôi hỏi ông có ai kiếm được mỗi tháng chừng 900 ngàn đồng không, ông lắc đầu nói dứt khoát: “Chắn chắn là không có, trừ khi trúng mánh được người ta cho kia, nhưng có mấy ai có cái phước đó.”
Tôi lại hỏi thêm về những ưu tiên, những chính sách của nhà nước dành cho hội, ông lại lắc đầu, và tôi để ý thấy mấy người ngồi bên trong cũng lắc đầu. Tôi nhớ đến câu của ông Hùng trong lần gặp buổi trưa: “Có đôi khi mình là kẻ ăn bám mà! Khổ lắm chú ơi!”
Ông chủ tịch hội nói thêm: “Tết này có quà anh à, người ta cho mỗi người mù một thùng mì tôm và 50 ngàn đồng.” Tôi hỏi ông: “Tết mà sao lại cho mì tôm hả bác? Ðâu phải bão lụt đâu mà cho vậy?” Ông chủ tịch nói: “Vậy cũng là quí hóa lắm rồi anh ơi, anh thấy đấy, ở quê mình, người sáng còn khổ nữa huống chi là người mù!”
Tôi im lặng, chào tạm biệt ông và những anh em mù trong căn phòng không có đèn đóm.
Vì với người mù, ban ngày cũng như ban đêm, và với người mù nghèo khó thì mùa Xuân cũng chẳng khác gì mùa Ðông.
Tiếng rao bán chổi của họ vẫn kéo lê theo tiếng bước chân mỏi mệt trên mặt đường. Những mặt đường mùa Xuân lạnh và khô.
Liêu Thái
Cù Huy Hà Vũ – khúc xương khó nuốt
Posted by truongthondlb3
Nguyễn Tường Tâm (Đàn Chim Việt) - Cù Huy Hà Vũ có một nhân thân đặc biệt, có một gia thế đặc biệt, có một quan hệ xã hội cá nhân đặc biệt, tình hình hiện nay đặc biệt, điều luật truy tố ông rất đặc biệt, tất cả các điều đó khiến cho Đảng đã và sẽ còn tiếp tục gặp rất nhiều khó khăn trong việc giải quyết vụ án, kể cả muốn dùng các biện pháp đặc biệt trấn áp hay mua chuộc bị can cũng không thể làm được, và ngay cả tìm một chánh án để xét xử bị can cũng gặp khó khăn, chẳng ai muốn “bị” cử làm chánh án vụ Cù Huy Hà Vũ.
Trước thái độ thẳng thắn, táo bạo của Tiến Sĩ (TS) Cù Huy Hà Vũ, nhiều người nghĩ rằng đằng sau ông phải có một lực lượng lớn trong giới lãnh đạo đảng hỗ trợ. Điều này có thể đúng… nhưng không nhất thiết phải có điều đó. Hơn hai hết, ông biết về gia thế của ông. Gia đình ông là một trong rất ít “Hoàng Gia Cách Mạng”. Bố ông, Cù Huy Cận, một trong các công thần tạo dựng chế độ, đồng thời cùng với cậu ruột của ông, nhà thơ Xuân Diệu, hai người là hai ngôi sao sáng nhất trong thi ca Việt Nam cận đại. Bản thân ông lại là một trí thức được đào tạo bài bản của hai nền giáo dục Xã hội Chủ Nghĩa và phương tây. Việc làm của ông không mưu lợi cá nhân mà hoàn toàn vì các người dân nghèo khổ đang bị đàn áp, vì dân tộc, vì nguy cơ của tổ quốc trước họa xâm lăng của ngoại bang phương bắc. Cho nên chỉ có một số rất ít trí thức vì ganh tị cho ông là người “tự làm nổi”, và một số rất ít nhân vật lãnh đạo chóp bu bị ông tố cáo là thù ghét ông, đại đa số thành phần dân chúng và đảng viên, đặc biệt là giới cách mạng lão thành còn lại đều biểu đồng tình với ông, vì ông đã nói được cho họ, đã hành động thay cho họ, những điều mà họ rất muốn mà không nói và không làm được. Chính điều này khiến đảng đã phải suy nghĩ lung lắm, cuối cùng, mới dám bắt ông, mặc dù đó là điều lúc đầu họ không dám, không muốn.
Bắt ông rồi, cũng không dám ra lệnh cho đám cai tù hành hạ ông như đối với những nhà bất đồng chính kiến khác. Ai dám ra lệnh đó? Mà nếu có kẻ ra lệnh thì những cai tù nào dám thi hành? Đám công an cai tù dù ngu dốt lắm cũng phải biết hành hạ ông chẳng có lợi gì cho bản thân, có khi còn mang họa vì nguy cơ bị những đảng viên cao cấp khác âm thầm đồng tình với việc làm của ông, cảm tình với “gia đình cách mạng danh tiếng” của ông, sẽ trả thù.
Cá nhân ông cũng có mối quan hệ xã hội đặc biệt làm rào chắn bảo vệ ông. Ông là một trong rất ít trí thức xuất sắc trong nước. Điều này khiến ông được giới trí thức đàn anh và cùng trang lứa có cảm tình và nể vì đặc biệt. Bởi thế ông đã được giới trí thức đàn anh và bậc thầy của ông trên trang mạng bauxite trao cho chức vụ danh giá trong tổ chức này, “Cố vấn pháp luật.” Đây là cái áo giáp vô hình nhưng vững chắc bảo vệ ông.
Ông cũng là một nghệ sĩ hội họa có tài, từng được hân hạnh vẽ nhiều bức chân dung Đại tướng Võ Nguyên Giáp và tranh rất đẹp, đồng thời cũng là hội viên hội Mỹ Thuật Việt Nam. Ông thường được giới văn nghệ sĩ có uy tín trong cũng như ngoài đảng mời tham dự các sinh hoạt văn hóa, như cuộc hội thảo về Tự Lực Văn Đoàn tại Cẩm Giàng, quê hương của Văn Đoàn nổi tiếng này, mà bố ông cũng là một thành viên. Bởi thế, giới nghệ sĩ, một thành phần sĩ phu có uy tín trong nước, sẽ đứng về phía ông trong những việc ông làm. Lại thêm một lớp áo giáp nữa bảo vệ ông.
Tốt nghiệp tiến sĩ luật tại trường nổi tiếng nhất nước Pháp, Đại học Sorbone, nên ông rất thông thạo luật pháp của mấy nước văn minh phương tây cũng như rành rẽ những thiếu sót trong luật hình sự và luật hiến pháp của Việt Nam. Ông cũng từng rút kinh nghiệm đau thương qua vụ nhận tội của hai nhà tranh đấu cho nhân quyền Nguyễn Tiến Trung và Luật Sư Lê Công Định, cho nên không thể có chuyện ông nhận tội trước tòa. Trong bài “Về điều 79” gửi cho đài BBC ngày 17/12/2009, TS Hà Vũ nghiên cứu trường hợp Luật Sư Lê Công Định bị tuyên án 5 năm tù giam, quản chế 3 năm về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” (điều 79 BLHS), ông đã phân tích tất cả các mánh lới của Cơ quan công an đe dọa và dụ dỗ LS Định để ông này nhận tội mong được hưởng khoan hồng giảm án. Do đó chắc chắn không thể có chuyện ông nhận tội dù với bất cứ biện pháp đe dọa hay dụ dỗ nào.
Mới đây, trong biên bản lời khai lập ngày 18-1-2011, từ trong tù TS Hà Vũ một lần nữa cho thấy thái độ cương quyết không nhận tội khi ông xác nhận 3 mục tiêu đòi hỏi lâu nay của ông là: Bác bỏ chủ nghĩa xã hội, đa đảng và liên minh với Hoa Kỳ, đồng thời ông cũng xác định, “Tổ Quốc Việt Nam hay là chết.” Cho tới giờ phút này của vụ án, TS Hà Vũ cho thấy ông cương quyết không nhận tội.
Ông lại rất khôn ngoan không để bị kết tội lật đổ chính quyền nhân dân theo điều 79 BLHS mà hình phạt cao nhất là tử hình như đảng đã từng áp dụng đối với mấy nhà tranh đấu khác. Trong bài “Về Điều 79” trích dẫn ở trên, ông viết, “Theo Điều 79 BLHS, người nào hoạt động thành lập hoặc tham gia tổ chức nhằm lật đổ chính quyền nhân dân là phạm “Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”. Phân tích trường hợp LS Lê Công Định ông viết tiếp, “Tại cơ quan an ninh Việt Nam, Lê Công Định thừa nhận đã tham gia “Đảng dân chủ Việt Nam”, thành lập “Đảng lao động” và “Đảng xã hội”, soạn thảo “Tân Hiến pháp”… và vì vậy cấu thành tội phạm quy định tại Điều 79 BLHS.” Từ kiến thức pháp lý như vậy, ông đã không để trường hợp mắc kẹt của LS Lê Công Định xảy ra với ông. Ông tránh không ở trong một tổ chức hay đảng phái nào. Ông hoạt động một mình. Một mình thì không thể nào bị kết tội lật đổ chính quyền.
Điều 88 luật Hình Sự được áp dụng để truy tố ông là một điều luật vừa trái điều 69 hiến pháp vừa trái nguyên tắc cơ bản của luật hình sự. Theo điều 88, “Người nào có một trong những hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười hai năm:
a) Tuyên truyền xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân;
b) Tuyên truyền những luận điệu chiến tranh tâm lý, phao tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân;
c) Làm ra, tàng trữ, lưu hành các tài liệu, văn hoá phẩm có nội dung chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.” Việc định danh tội phạm như điều 88 quá mơ hồ khiến cho đảng, thông qua tòa án, có toàn quyền muốn kết án ai hay tha ai cũng được. Luật sư Trần Lâm, nguyên Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao, một người đã từng quyết định nhiều vụ án quan trọng của đất nước, đã nhận xét về vấn đề định danh tội trạng của điều 88 như sau, “… nếu bảo là chống đối cũng đúng, mà bảo là ông (Cù Huy Hà Vũ) muốn thực thi pháp luật thì cũng đúng.” Trong khi đó nguyên tắc cơ bản của luật hình là mọi định danh tội phạm phải rõ ràng và được giải thích chặt chẽ, không thể giải thích tùy tiện theo lòng thương, ghét của chánh án. Nội dung điều 88 cũng trái với quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí qui định trong điều 69 Hiến Pháp. (Điều 69 Hiến Pháp qui định “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí; có quyền được thông tin; có quyền hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật.”). Vì vậy sẽ nhức đầu cho tòa nếu mở đầu vụ xử mà luật sư của bị can nêu vấn đề tiên quyết là xét tính bất hợp hiến của điều 88 thì tòa sẽ phải đình chính vụ để chờ bản án của vụ tranh cãi tính hợp hiến của điều 88 mà chắc chắn nếu tranh cãi thì phần thắng sẽ về phía nêu khiếu nại.
Cù Huy Hà Vũ lại là một trong chỉ vài luật gia xuất sắc nhất trong nước rất am tường luật pháp của nền văn minh phương tây hiện đại mà đảng đang cố sức theo đuổi để thực hiện công cuộc đổi mới tư pháp. Cho nên việc xét xử ông sẽ chỉ khiến cho đảng lúng túng vì không một vị chánh án nào của đảng cũng như không một vị đại diện Viện Kiểm Sát nào có thể ngang tài đấu lý với cá nhân ông, vợ ông và mấy luật sư bào chữa cho ông. Chắc chắn TS Cù Huy Hà Vũ sẽ đấu lý với đại diện Viện Kiểm Soát và sẽ đưa vị chánh án và hội đồng xét xử vào thế kẹt: Nếu chấp nhận lý lẽ của TS Hà Vũ và các luật sư bênh vực ông thì sẽ bị đuổi khỏi đảng, khỏi cơ quan, bị tước đoạt mọi quyền lợi. Nếu tuân theo bản án định trước của đảng bộ thì tự biến mình thành một con rối và tự ghi tên mình vào danh sách những “trí thức” hèn hạ và ngu dốt nhất của đất nước vào đầu thế kỷ 21. Chẳng một ai muốn bị kẹt vào tình huống không lối thoát này. Vì thế tin từ trong nước cho hay không vị chánh án nào muốn được đề cử xét xử vụ này.
Ông cũng là một người trung niên, còn trẻ, khỏe, biết sống nhân nghĩa, chân tình với giới “giang hồ”. Văn phòng của ông chuyên tiếp những khiếu kiện của những người thấp cổ bé miệng vì thế ông được lòng giới “trọng nghĩa khinh tài” này. Sau lần tiếp xúc đầu tiên với ông để nhờ văn phòng luật của vợ chồng ông bênh vực, ngày 18/11/10 blogger “người buôn gió” đã viết “Mình chỉ quý anh Vũ thẳng tính”. Trước đó tác giả viết, “Anh Vũ thấy mình vào nói một thôi một hồi. – Đ.m. tao nói cho mày nghe, đã là vì đất nước thì phải nói, chứ nếu có sao tao mất nhiều chứ, đ.m. tao có công việc, có tiền, có danh dự của gia đình. Tao có phải thằng lông bông ngoài đường đâu. Có đứa bảo tao làm chính trị, đ.m. nó chứ, làm chính trị ở cái nước này thì chỉ có vào Đảng. Còn ở ngoài mà nói thì làm đ… có thằng nào làm được đâu, toàn bị cho là chống phá bỏ tù hết. Cái ở đây là mình đứng trên địa vị người dân yêu nước, mình phải nói những gì mà thấy nguy hại cho đất nước. Tao đ… đảng phái nào hết, thằng nào làm sai là mình phải nói cho nó chừa đi, thế dân mới đỡ khổ, nước mới mạnh được.” Cách nói của người trí thức Cù Huy Hà Vũ rất bình dân, rất bộc trực, rất thẳng thắn và đầy lòng yêu nước. Đó là giọng điệu “trọng nghĩa khinh tài” (ghi chú: khinh tài đây là khinh tiền) rất “Lương Sơn Bạc” (1). Thái độ đó đã khiến “giới giang hồ đích thực” kính trọng ông. Chính vì thế đảng muốn mượn những tay tù hình sự, giang hồ vặt trong trại giam để hãm hại ông như đã từng áp dụng đối với các nhà bất đồng chính kiến khác sẽ không được. Ngay cả sau này, khi thả ông ra khỏi tù, đảng cũng không thể kiếm được những tay côn đồ đe dọa tông xe gây tai nạn, thậm chí có thể làm thiệt mạng ông, hay áp đảo ném “cứt, đái, chất thải bẩn thỉu” vào nhà ông như đảng đã từng áp dụng với nhà cách mạng Cộng Sản lão thành Hoàng Minh Chính và những người bất đồng chính kiến khác. Cho nên, từ trong tù cho tới ngoài đời, nhà trí thức “hảo hớn” Cù Huy Hà Vũ có một vị trí “cao lừng lững” mà đảng không trấn áp được.
Để chứng minh các điều trên, mới đây đảng đã thua keo đầu khi lần đầu tiên phải cho một người bất đồng chính kiến tiếp tục lên tiếng công khai chỉ trích đảng qua một biên bản chính thức trong trại giam, trước sự hiện diện của luật sư bênh vực. Đó là biên bản lời khai lập ngày 18-1-2011, từ trong tù, trong đó TS Hà Vũ một lần nữa xác nhận 3 mục tiêu đòi hỏi của ông là: Bác bỏ chủ nghĩa xã hội, đa đảng và liên minh với Hoa Kỳ.
Chính vì thế, tại Hà Nội hay toàn miền Bắc, nơi danh tiếng cá nhân và gia đình ông nổi như cồn, đảng không ra lệnh nổi cho kẻ nào thi hành việc theo dõi và bắt ông được mà phải chờ khi ông vào Saigon, “cọp xuống núi”, nơi miền Nam nhiều người còn xa lạ với ông, mới chỉ thị tay sai bày mưu bắt ông một cách hèn hạ.
Việc xét xử TS Hà Vũ lại có thêm một khó khăn nữa trong nội bộ đảng cộng sản là thành phần nhân sự mới của Bộ Chính Trị có nhiều người chưa bị ông tố cáo, trong đó đặc biệt là vị tân Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng. Những vị này chắc chắn không những không dại gì trấn áp TS Cù Huy Hà Vũ mà còn âm thầm muốn dùng ông để làm đối trọng tranh dành quyền lực với các “đồng chí đối thủ”.
Do đó bây giờ bắt được TS Cù Huy Hà Vũ rồi thì làm gì với ông vẫn tiếp tục là một vấn đề làm đau đầu mấy tay chóp bu trong đảng bị ông tố cáo đích danh. Nói tóm lại, hiện nay trong khi ông biết rằng việc bắt giữ và xét xử ông sẽ chỉ giúp ông cơ hội làm nên lịch sử và đi vào lịch sử dân tộc như cha ông và bác ông thì thành phần chóp bu trong đảng như đang ngồi phải lửa. Muốn yên cũng không được. Cù Huy Hà Vũ đã tuyên bố với mấy nhà cách mạng lão thành là kỳ này dù chết ông cũng sẽ quyết không lui. Và ông mới tái xác nhận điều này trong biên bản khai báo ngày 18-1-2011 trích dẫn ở trên.
Mọi người hãy chờ xem tiếp màn giao đấu của “hiệp sĩ Cù Huy Hà Vũ diệt gian trừ bạo” và trận tái đấu sẽ bắt đầu trước phiên tòa sắp tới. Chắc chắn tại chính phiên tòa đó, nhà trí thức Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ sẽ biến phiên tòa xét xử ông thành phiên tòa xét xử thành phần chóp bu trong đảng đang phạm tội lừa gạt đồng chí, đồng bào với ý niệm giả dối “dân chủ tập trung”, đang nói một đằng làm một nẻo, đang giả danh chủ nghĩa Mác-Lê Nin trong khi đi ngược lại chủ nghĩa này, đang mượn danh ông Hồ Chí Minh để dụ dỗ những người còn tôn sùng ông, đang đàn áp không cho dân chúng lên tiếng khiếu kiện, đang cướp đất của dân qua hình thức đền bù rẻ mạt v.v… và đang dâng đất, dâng biển cho kẻ thù truyền kiếp Trung Quốc.
© Nguyễn Tường Tâm
© Đàn Chim Việt
Nguyễn Tường Tâm (Đàn Chim Việt) - Cù Huy Hà Vũ có một nhân thân đặc biệt, có một gia thế đặc biệt, có một quan hệ xã hội cá nhân đặc biệt, tình hình hiện nay đặc biệt, điều luật truy tố ông rất đặc biệt, tất cả các điều đó khiến cho Đảng đã và sẽ còn tiếp tục gặp rất nhiều khó khăn trong việc giải quyết vụ án, kể cả muốn dùng các biện pháp đặc biệt trấn áp hay mua chuộc bị can cũng không thể làm được, và ngay cả tìm một chánh án để xét xử bị can cũng gặp khó khăn, chẳng ai muốn “bị” cử làm chánh án vụ Cù Huy Hà Vũ.
Trước thái độ thẳng thắn, táo bạo của Tiến Sĩ (TS) Cù Huy Hà Vũ, nhiều người nghĩ rằng đằng sau ông phải có một lực lượng lớn trong giới lãnh đạo đảng hỗ trợ. Điều này có thể đúng… nhưng không nhất thiết phải có điều đó. Hơn hai hết, ông biết về gia thế của ông. Gia đình ông là một trong rất ít “Hoàng Gia Cách Mạng”. Bố ông, Cù Huy Cận, một trong các công thần tạo dựng chế độ, đồng thời cùng với cậu ruột của ông, nhà thơ Xuân Diệu, hai người là hai ngôi sao sáng nhất trong thi ca Việt Nam cận đại. Bản thân ông lại là một trí thức được đào tạo bài bản của hai nền giáo dục Xã hội Chủ Nghĩa và phương tây. Việc làm của ông không mưu lợi cá nhân mà hoàn toàn vì các người dân nghèo khổ đang bị đàn áp, vì dân tộc, vì nguy cơ của tổ quốc trước họa xâm lăng của ngoại bang phương bắc. Cho nên chỉ có một số rất ít trí thức vì ganh tị cho ông là người “tự làm nổi”, và một số rất ít nhân vật lãnh đạo chóp bu bị ông tố cáo là thù ghét ông, đại đa số thành phần dân chúng và đảng viên, đặc biệt là giới cách mạng lão thành còn lại đều biểu đồng tình với ông, vì ông đã nói được cho họ, đã hành động thay cho họ, những điều mà họ rất muốn mà không nói và không làm được. Chính điều này khiến đảng đã phải suy nghĩ lung lắm, cuối cùng, mới dám bắt ông, mặc dù đó là điều lúc đầu họ không dám, không muốn.
Bắt ông rồi, cũng không dám ra lệnh cho đám cai tù hành hạ ông như đối với những nhà bất đồng chính kiến khác. Ai dám ra lệnh đó? Mà nếu có kẻ ra lệnh thì những cai tù nào dám thi hành? Đám công an cai tù dù ngu dốt lắm cũng phải biết hành hạ ông chẳng có lợi gì cho bản thân, có khi còn mang họa vì nguy cơ bị những đảng viên cao cấp khác âm thầm đồng tình với việc làm của ông, cảm tình với “gia đình cách mạng danh tiếng” của ông, sẽ trả thù.
Cá nhân ông cũng có mối quan hệ xã hội đặc biệt làm rào chắn bảo vệ ông. Ông là một trong rất ít trí thức xuất sắc trong nước. Điều này khiến ông được giới trí thức đàn anh và cùng trang lứa có cảm tình và nể vì đặc biệt. Bởi thế ông đã được giới trí thức đàn anh và bậc thầy của ông trên trang mạng bauxite trao cho chức vụ danh giá trong tổ chức này, “Cố vấn pháp luật.” Đây là cái áo giáp vô hình nhưng vững chắc bảo vệ ông.
Ông cũng là một nghệ sĩ hội họa có tài, từng được hân hạnh vẽ nhiều bức chân dung Đại tướng Võ Nguyên Giáp và tranh rất đẹp, đồng thời cũng là hội viên hội Mỹ Thuật Việt Nam. Ông thường được giới văn nghệ sĩ có uy tín trong cũng như ngoài đảng mời tham dự các sinh hoạt văn hóa, như cuộc hội thảo về Tự Lực Văn Đoàn tại Cẩm Giàng, quê hương của Văn Đoàn nổi tiếng này, mà bố ông cũng là một thành viên. Bởi thế, giới nghệ sĩ, một thành phần sĩ phu có uy tín trong nước, sẽ đứng về phía ông trong những việc ông làm. Lại thêm một lớp áo giáp nữa bảo vệ ông.
Tốt nghiệp tiến sĩ luật tại trường nổi tiếng nhất nước Pháp, Đại học Sorbone, nên ông rất thông thạo luật pháp của mấy nước văn minh phương tây cũng như rành rẽ những thiếu sót trong luật hình sự và luật hiến pháp của Việt Nam. Ông cũng từng rút kinh nghiệm đau thương qua vụ nhận tội của hai nhà tranh đấu cho nhân quyền Nguyễn Tiến Trung và Luật Sư Lê Công Định, cho nên không thể có chuyện ông nhận tội trước tòa. Trong bài “Về điều 79” gửi cho đài BBC ngày 17/12/2009, TS Hà Vũ nghiên cứu trường hợp Luật Sư Lê Công Định bị tuyên án 5 năm tù giam, quản chế 3 năm về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” (điều 79 BLHS), ông đã phân tích tất cả các mánh lới của Cơ quan công an đe dọa và dụ dỗ LS Định để ông này nhận tội mong được hưởng khoan hồng giảm án. Do đó chắc chắn không thể có chuyện ông nhận tội dù với bất cứ biện pháp đe dọa hay dụ dỗ nào.
Mới đây, trong biên bản lời khai lập ngày 18-1-2011, từ trong tù TS Hà Vũ một lần nữa cho thấy thái độ cương quyết không nhận tội khi ông xác nhận 3 mục tiêu đòi hỏi lâu nay của ông là: Bác bỏ chủ nghĩa xã hội, đa đảng và liên minh với Hoa Kỳ, đồng thời ông cũng xác định, “Tổ Quốc Việt Nam hay là chết.” Cho tới giờ phút này của vụ án, TS Hà Vũ cho thấy ông cương quyết không nhận tội.
Ông lại rất khôn ngoan không để bị kết tội lật đổ chính quyền nhân dân theo điều 79 BLHS mà hình phạt cao nhất là tử hình như đảng đã từng áp dụng đối với mấy nhà tranh đấu khác. Trong bài “Về Điều 79” trích dẫn ở trên, ông viết, “Theo Điều 79 BLHS, người nào hoạt động thành lập hoặc tham gia tổ chức nhằm lật đổ chính quyền nhân dân là phạm “Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”. Phân tích trường hợp LS Lê Công Định ông viết tiếp, “Tại cơ quan an ninh Việt Nam, Lê Công Định thừa nhận đã tham gia “Đảng dân chủ Việt Nam”, thành lập “Đảng lao động” và “Đảng xã hội”, soạn thảo “Tân Hiến pháp”… và vì vậy cấu thành tội phạm quy định tại Điều 79 BLHS.” Từ kiến thức pháp lý như vậy, ông đã không để trường hợp mắc kẹt của LS Lê Công Định xảy ra với ông. Ông tránh không ở trong một tổ chức hay đảng phái nào. Ông hoạt động một mình. Một mình thì không thể nào bị kết tội lật đổ chính quyền.
Điều 88 luật Hình Sự được áp dụng để truy tố ông là một điều luật vừa trái điều 69 hiến pháp vừa trái nguyên tắc cơ bản của luật hình sự. Theo điều 88, “Người nào có một trong những hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười hai năm:
a) Tuyên truyền xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân;
b) Tuyên truyền những luận điệu chiến tranh tâm lý, phao tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân;
c) Làm ra, tàng trữ, lưu hành các tài liệu, văn hoá phẩm có nội dung chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.” Việc định danh tội phạm như điều 88 quá mơ hồ khiến cho đảng, thông qua tòa án, có toàn quyền muốn kết án ai hay tha ai cũng được. Luật sư Trần Lâm, nguyên Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao, một người đã từng quyết định nhiều vụ án quan trọng của đất nước, đã nhận xét về vấn đề định danh tội trạng của điều 88 như sau, “… nếu bảo là chống đối cũng đúng, mà bảo là ông (Cù Huy Hà Vũ) muốn thực thi pháp luật thì cũng đúng.” Trong khi đó nguyên tắc cơ bản của luật hình là mọi định danh tội phạm phải rõ ràng và được giải thích chặt chẽ, không thể giải thích tùy tiện theo lòng thương, ghét của chánh án. Nội dung điều 88 cũng trái với quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí qui định trong điều 69 Hiến Pháp. (Điều 69 Hiến Pháp qui định “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí; có quyền được thông tin; có quyền hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật.”). Vì vậy sẽ nhức đầu cho tòa nếu mở đầu vụ xử mà luật sư của bị can nêu vấn đề tiên quyết là xét tính bất hợp hiến của điều 88 thì tòa sẽ phải đình chính vụ để chờ bản án của vụ tranh cãi tính hợp hiến của điều 88 mà chắc chắn nếu tranh cãi thì phần thắng sẽ về phía nêu khiếu nại.
Cù Huy Hà Vũ lại là một trong chỉ vài luật gia xuất sắc nhất trong nước rất am tường luật pháp của nền văn minh phương tây hiện đại mà đảng đang cố sức theo đuổi để thực hiện công cuộc đổi mới tư pháp. Cho nên việc xét xử ông sẽ chỉ khiến cho đảng lúng túng vì không một vị chánh án nào của đảng cũng như không một vị đại diện Viện Kiểm Sát nào có thể ngang tài đấu lý với cá nhân ông, vợ ông và mấy luật sư bào chữa cho ông. Chắc chắn TS Cù Huy Hà Vũ sẽ đấu lý với đại diện Viện Kiểm Soát và sẽ đưa vị chánh án và hội đồng xét xử vào thế kẹt: Nếu chấp nhận lý lẽ của TS Hà Vũ và các luật sư bênh vực ông thì sẽ bị đuổi khỏi đảng, khỏi cơ quan, bị tước đoạt mọi quyền lợi. Nếu tuân theo bản án định trước của đảng bộ thì tự biến mình thành một con rối và tự ghi tên mình vào danh sách những “trí thức” hèn hạ và ngu dốt nhất của đất nước vào đầu thế kỷ 21. Chẳng một ai muốn bị kẹt vào tình huống không lối thoát này. Vì thế tin từ trong nước cho hay không vị chánh án nào muốn được đề cử xét xử vụ này.
Ông cũng là một người trung niên, còn trẻ, khỏe, biết sống nhân nghĩa, chân tình với giới “giang hồ”. Văn phòng của ông chuyên tiếp những khiếu kiện của những người thấp cổ bé miệng vì thế ông được lòng giới “trọng nghĩa khinh tài” này. Sau lần tiếp xúc đầu tiên với ông để nhờ văn phòng luật của vợ chồng ông bênh vực, ngày 18/11/10 blogger “người buôn gió” đã viết “Mình chỉ quý anh Vũ thẳng tính”. Trước đó tác giả viết, “Anh Vũ thấy mình vào nói một thôi một hồi. – Đ.m. tao nói cho mày nghe, đã là vì đất nước thì phải nói, chứ nếu có sao tao mất nhiều chứ, đ.m. tao có công việc, có tiền, có danh dự của gia đình. Tao có phải thằng lông bông ngoài đường đâu. Có đứa bảo tao làm chính trị, đ.m. nó chứ, làm chính trị ở cái nước này thì chỉ có vào Đảng. Còn ở ngoài mà nói thì làm đ… có thằng nào làm được đâu, toàn bị cho là chống phá bỏ tù hết. Cái ở đây là mình đứng trên địa vị người dân yêu nước, mình phải nói những gì mà thấy nguy hại cho đất nước. Tao đ… đảng phái nào hết, thằng nào làm sai là mình phải nói cho nó chừa đi, thế dân mới đỡ khổ, nước mới mạnh được.” Cách nói của người trí thức Cù Huy Hà Vũ rất bình dân, rất bộc trực, rất thẳng thắn và đầy lòng yêu nước. Đó là giọng điệu “trọng nghĩa khinh tài” (ghi chú: khinh tài đây là khinh tiền) rất “Lương Sơn Bạc” (1). Thái độ đó đã khiến “giới giang hồ đích thực” kính trọng ông. Chính vì thế đảng muốn mượn những tay tù hình sự, giang hồ vặt trong trại giam để hãm hại ông như đã từng áp dụng đối với các nhà bất đồng chính kiến khác sẽ không được. Ngay cả sau này, khi thả ông ra khỏi tù, đảng cũng không thể kiếm được những tay côn đồ đe dọa tông xe gây tai nạn, thậm chí có thể làm thiệt mạng ông, hay áp đảo ném “cứt, đái, chất thải bẩn thỉu” vào nhà ông như đảng đã từng áp dụng với nhà cách mạng Cộng Sản lão thành Hoàng Minh Chính và những người bất đồng chính kiến khác. Cho nên, từ trong tù cho tới ngoài đời, nhà trí thức “hảo hớn” Cù Huy Hà Vũ có một vị trí “cao lừng lững” mà đảng không trấn áp được.
Để chứng minh các điều trên, mới đây đảng đã thua keo đầu khi lần đầu tiên phải cho một người bất đồng chính kiến tiếp tục lên tiếng công khai chỉ trích đảng qua một biên bản chính thức trong trại giam, trước sự hiện diện của luật sư bênh vực. Đó là biên bản lời khai lập ngày 18-1-2011, từ trong tù, trong đó TS Hà Vũ một lần nữa xác nhận 3 mục tiêu đòi hỏi của ông là: Bác bỏ chủ nghĩa xã hội, đa đảng và liên minh với Hoa Kỳ.
Chính vì thế, tại Hà Nội hay toàn miền Bắc, nơi danh tiếng cá nhân và gia đình ông nổi như cồn, đảng không ra lệnh nổi cho kẻ nào thi hành việc theo dõi và bắt ông được mà phải chờ khi ông vào Saigon, “cọp xuống núi”, nơi miền Nam nhiều người còn xa lạ với ông, mới chỉ thị tay sai bày mưu bắt ông một cách hèn hạ.
Việc xét xử TS Hà Vũ lại có thêm một khó khăn nữa trong nội bộ đảng cộng sản là thành phần nhân sự mới của Bộ Chính Trị có nhiều người chưa bị ông tố cáo, trong đó đặc biệt là vị tân Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng. Những vị này chắc chắn không những không dại gì trấn áp TS Cù Huy Hà Vũ mà còn âm thầm muốn dùng ông để làm đối trọng tranh dành quyền lực với các “đồng chí đối thủ”.
Do đó bây giờ bắt được TS Cù Huy Hà Vũ rồi thì làm gì với ông vẫn tiếp tục là một vấn đề làm đau đầu mấy tay chóp bu trong đảng bị ông tố cáo đích danh. Nói tóm lại, hiện nay trong khi ông biết rằng việc bắt giữ và xét xử ông sẽ chỉ giúp ông cơ hội làm nên lịch sử và đi vào lịch sử dân tộc như cha ông và bác ông thì thành phần chóp bu trong đảng như đang ngồi phải lửa. Muốn yên cũng không được. Cù Huy Hà Vũ đã tuyên bố với mấy nhà cách mạng lão thành là kỳ này dù chết ông cũng sẽ quyết không lui. Và ông mới tái xác nhận điều này trong biên bản khai báo ngày 18-1-2011 trích dẫn ở trên.
Mọi người hãy chờ xem tiếp màn giao đấu của “hiệp sĩ Cù Huy Hà Vũ diệt gian trừ bạo” và trận tái đấu sẽ bắt đầu trước phiên tòa sắp tới. Chắc chắn tại chính phiên tòa đó, nhà trí thức Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ sẽ biến phiên tòa xét xử ông thành phiên tòa xét xử thành phần chóp bu trong đảng đang phạm tội lừa gạt đồng chí, đồng bào với ý niệm giả dối “dân chủ tập trung”, đang nói một đằng làm một nẻo, đang giả danh chủ nghĩa Mác-Lê Nin trong khi đi ngược lại chủ nghĩa này, đang mượn danh ông Hồ Chí Minh để dụ dỗ những người còn tôn sùng ông, đang đàn áp không cho dân chúng lên tiếng khiếu kiện, đang cướp đất của dân qua hình thức đền bù rẻ mạt v.v… và đang dâng đất, dâng biển cho kẻ thù truyền kiếp Trung Quốc.
© Nguyễn Tường Tâm
© Đàn Chim Việt
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)