USD "chợ đen" tạm dừng giao dịch

Tác giả: NGỌC HÀ - LÊ KHẮC - VÂN ANH

(VEF.VN) - Phố ngoại tệ Hà Trung, hệ thống Bảo Tín Minh Châu... từ trưa 7/3 đồng loạt ngừng giao dịch USD tự do. Tuy nhiên, nếu giao dịch số lượng lớn hoặc ngoài hoặc ngoài giờ hành chính thì vẫn được.

Công an vào cuộc?

Đầu giờ sáng nay, các điểm thu đổi ngoại tệ đều hoạt động bình thường, giá bán ra dao động từ 21.680-21.700 đồng/USD.

Tuy nhiên, đến 12h trưa nay, DVT cho hay nhiều điểm thu đổi ngoại tệ lớn như Hà Trung, Hàng Bạc hay hệ thống Bảo Tín Minh Châu, Phú Quý... đều đồng loạt ngừng giao dịch tự do. Ở cửa hàng Bảo Tín Minh Châu trên phố Trần Nhân Tông, khách chỉ đến giao dịch vàng nhẫn. Đến chiều nay, giao dịch mua bán USD ngoài thị trường tự do vẫn ngưng trệ.

Riêng một số cửa hàng nhỏ lẻ tại các khu vực Trung Hòa Nhân Chính, Long Biên... thì giao dịch bình thường.

Rất nhiều người dân đến giao dịch đều bị từ chối với lí do: tạm ngừng không xác định thời hạn theo chỉ đạo của lãnh đạo công ty. Có cửa hàng cho rằng họ tạm ngừng giao dịch USD vì nhà có việc bận.

Nhưng khi khách hàng hỏi mua với số lượng lớn, từ 8.000-10.000 USD trở lên thì nhân viên phụ trách giao dịch ngoại tệ đã chấp thuận với giá bán ra ở 21.650 đồng/USD. Một số cửa hàng nhỏ trên phố Hà Trung nói rằng, ngoài giờ hành chính, khoảng 17h30-18h trở ra, họ sẽ tiến hành giao dịch USD như bình thường.

Đến đầu giờ chiều 7/3, giá USD được các cửa hàng này thông báo ở mức 21.400-21.600 đồng/USD (mua vào - bán ra), thậm chí có cửa hàng cho hay họ chỉ mua vào giá 21.000 đồng/USD.


Cửa hàng Quốc Trinh - điểm thu đổi ngoại tệ lớn trên phố Hà Trung (ảnh CAND)
Một nguồn tin của Diễn đàn Kinh tế Việt Nam tiết lộ, từ đầu tuần trước, Tổng cục cảnh sát (Bộ Công an) đã vào cuộc, bắt đầu kiểm tra hoạt động giao dịch USD trên thị trường tự do. Theo đó, các đoàn thanh tra sẽ triển khai kiểm tra đồng loạt tại các cửa hàng giao dịch USD ở những địa phương có cửa khẩu lớn như Quảng Ninh, Lạng Sơn... Còn các địa phương khác giao cho địa phương tiến hành rà soát, báo cáo tình hình hoạt động của thị trường này lên cơ quan quản lý.

Việc hạn chế giao dịch ngoại tệ tự do, quản lý thị trường ngoại hối là một trong những biện pháp được Chính phủ ban hành trong nghị quyết 11/NQ-CP về "Kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội".

Theo ý kiến một số chuyên gia ngân hàng thì việc dừng các đại lý thu đổi ngoại tệ cũng cần được xem xét. Trước kia khi hệ thống phòng giao dịch của các ngân hàng còn thiếu, yếu thì các quầy đại lý thu đổi ngoại tệ tồn tại là hợp lý.

Nay khi hệ thống phòng giao dịch các ngân hàng đã rất phổ biến, cần thực hiện việc quy đổi ngoại tệ trong hệ thống phòng giao dịch để đảm bảo quản lý thị trường ngoại hối minh bạch, giảm những biến động bất thường.

Đến lúc dẹp thị trường USD chợ đen?

Theo CafeF, các đại lý thu đổi ngoại tệ lâu nay vẫn được xem là cánh tay nối dài của các NHTM trên thị trường ngoại hối. Ra đời ban đầu nhằm mục đích phục vụ nhu cầu thu đổi ngoại tệ của các khách du lịch nhưng giờ đây những đại lý này đang được xem như những "định chế tài chính" có tính quyết định mạnh đến thị trường ngoại hối của nước ta. Những biến biến động vừa qua trên thị trường ngoại tệ đã khiến không ít người đặt dấu chấm hỏi cho sự tồn tại của các "định chế" này?

Ông Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, cho rằng, thị trường tự do được cấu thành bởi rất nhiều các thành phần tham gia như: người dân, doanh nghiệp và ngay cả các ngân hàng thương mại; trong đó, có các đại lý thu đổi ngoại tệ - họ được các NHTM ủy quyền và xem đây như một cánh tay nối dài của các ngân hàng. Việc làm đó đúng cách đây nhiều năm khi mà hệ thống ngân hàng chưa có mạng lưới lớn.

Song, hiện nay các NHTM đã có hệ thống các mạng lưới rộng khắp trên phạm vi cả nước thậm chí là ra cả nước ngoài nên không còn cần thiết đến sự có mặt của các đại lý thu đổi ngoại tệ đó nữa.

Một khách hàng đến với ngân hàng phải xuất trình rất nhiều các loại giấy tờ và chứng minh việc sử dụng hợp pháp thì mới có thể mua được ngoại tệ; nhưng khi đến với các đại lý thu đổi ngoại tệ thì bên cạnh việc không yêu cầu các thủ tục giấy tờ thì số lượng muốn bao nhiêu là có bấy nhiêu... "Tiền trao cháo múc", ông Hiếu nói và các giao dịch có thể được thực hiện trong vòng không đầy một phút.

Ông Hiếu cho rằng, mặc dầu số lượng ngoại tệ giao dịch qua các đại lý không bằng một phần của tổng số các giao dịch được thực hiện qua hệ thống chính quy, nhưng vòng quay của đồng tiền tại đây quá lớn nên đã gây ra nhiều biến động trực tiếp đến thị trường ngoại tệ nói chung.

"Tại một vài thời điểm nào đó và dưới những điều kiện thị trường nào đó thì những đại lý thu đổi ngoại tệ đã trở thành "market makers" trên thị trường ngoại hối, một điều mà các cơ quan quản lý chắc chắn đã không mong muốn xảy ra. Đó là còn chưa kể đến việc xác định nguồn tiền cung cấp cho thị trường này trong thời gian qua đang có khá nhiều dấu chấm hỏi? Trong khi hầu hết các NHTM đều kêu không có tiền USD thì chính các cửa hàng là đại lý ủy quyền của họ lại chưa bao giờ thiếu?"

Không thể phủ nhận sự ra đời của các đại lý đổi ngoại tệ đã góp phần phục vụ tốt hơn nhu cầu đổi ngoại tệ của khách du lịch nước ngoài, thu hút ngoại tệ tiền mặt vào hệ thống ngân hàng và đáp ứng được một phần nhu cầu về vốn ngoại tệ cho nền kinh tế.

Nhưng những biến động thời gian qua của thị trường đủ để đến lúc các cơ quan chức năng cần xem xét lại về việc có nên cho phép các đại lý thu đổi ngoại tệ đó được phép tiếp tục hoạt động hay không, chưa kể đến việc cấp giấy phép mới? Cũng như các NHTM cần xét xem có còn thật sự cần các đại lý thu đổi ngoại tệ đó nữa không?

Đặc biệt, trong giai đoạn này, nếu các giải pháp được đưa ra để bình ổn thị trường ngoại hối mà bỏ qua việc thanh kiểm tra nghiêm túc các đại lý thu đổi ngoại tệ thì việc làm đó chưa thật sự trọn vẹn. Có thể thị trường sẽ hạ nhiệt trong thời hạn trước mắt nhưng về lâu về dài nó sẽ lại bùng phát trở lại.

Các NHTM đã bị quản lý chặt chẽ về huy động cũng như cho vay đồng USD, đặc biệt đã có những ngân hàng bị cảnh cáo do thu phí không đúng quy định. Nên có thể thấy rằng, NHNN đã nắm bắt sát sao các hoạt động của NHTM trong vấn đề ngoại hối nhưng có một khâu nào đó cũng liên quan đến ngân hàng nhưng lại được thả lỏng, không bị quản lý chặt chẽ và đang thật sự cần sự quan tâm hơn nữa của NHNN.