Chính phủ Libya có trăm tỷ USD bí mật

Phần lớn tài sản của chính phủ Gadhafi do Cơ quan đầu tư Libya (LIA) quản lý có trị giá từ 80 đến 100 tỷ USD, và tung tích một phần số tiền khổng lồ này vừa được tiết lộ qua tài liệu rò rỉ của chính LIA.
> Đứa con tây học của Gadhafi

Chính phủ của đại tá Gadhafi đang gửi nhiều tỷ USD trong các ngân hàng nước ngoài. Ảnh minh hoạ: FAQS.

Trong tiếng Ảrập, LIA có nghĩa là "mẹ của các ngân quỹ", được lập ra với mục đích quản lý số tiền dư thừa từ nguồn xuất khẩu dầu mỏ của Libya dành cho các thế hệ tương lai. Nhưng cơ chế hoạt động của LIA gắn liền với gia đình Gadhafi và đây được coi là một phần nguyên nhân khiến người dân Libya nổi dậy "làm cách mạng".

Hiện nay tất cả những tài sản do LIA thay mặt chính phủ Gadhafi gửi ở nước ngoài đều bị phong toả, theo lệnh của Liên minh châu Âu và Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, do quy định bảo mật thông tin khách hàng của các ngân hàng nên không ai biết chính xác số tiền lên tới hàng trăm tỷ USD của chế độ Gadhafi đang được gửi tại đâu.

BBC cho biết, một báo cáo nội bộ của LIA bị rò rỉ và được nhóm Global Witness thu thập công bố đã tiết lộ rằng, vào ngày 30/6 năm ngoái, có 293 triệu USD của chính phủ Libya được gửi vào các tài khoản trong ngân hàng HSBC và 275 triệu USD gửi trong một quỹ đầu tư cũng của HSBC. Bên cạnh đó là 110 triệu USD đầu tư vào các quỹ tư nhân do ngân hàng Royal Bank of Scotland quản lý và 182 triệu USD trong các tài khoản và quỹ của Goldman Sachs.

Ngân hàng Pháp Societe General cũng nhận 1,8 tỷ USD do LIA gửi vào 3 tài khoản khác nhau. Trong khi đó, các ngân hàng được nhắc đến trong tài liệu rò rỉ không đưa ra bình luận chính thức nào về số tiền mà họ nhận được và thay mặt LIA quản lý. Phát ngôn viên một ngân hàng cho biết, các luật sư nói rằng họ không cần phải nói gì về điều này.

Trên thực thế, phần lớn tài sản của LIA đang được cất giữ tại Libya hay các tổ chức tài chính thuộc thế giới Ảrập chứ không phải phương Tây. Trong số này có 14,2 tỷ USD, 2,9 tỷ Euro và 1,7 tỷ bảng gửi trong Ngân hàng trung ương Libya. Bênh cạnh đó là 356 triệu USD gửi trong Arab Banking Corporation dưới nhiều loại tiền khác nhau và 178 triệu USD trong British Arab Commercial Bank.

Các báo cáo nội bộ của LIA bị rò rỉ còn tiết lộ rằng có 500 triệu USD được đầu tư vào trái phiếu do ngân hàng Nhật Bản Nomura quản lý và 500 triệu USD khác cũng đầu tư vào trái phiếu nhưng do Bank of New York quản lý. Một quỹ đầu tư phòng vệ của Mỹ là Och-Ziff cũng nhận được 300 triệu USD từ LIA để thay mặt họ quản lý.

Ngoài ra, tài liệu trên còn cho thấy tới năm ngoái, LIA vẫn còn nắm giữ một khối lượng cổ phiếu khổng lồ trị giá nhiều trăm triệu USD trong một số công ty hàng đầu thế giới, trong đó có Unicredit và ENI của Italy, Siemens và RWE của Đức, Rusal của Nga, General Electric của Mỹ, BP và Vodafone của Anh.

Nhóm Global Witness công bố tài liệu trên bày tỏ mong muốn tất cả các ngân hàng phải công bố số tài sản mà họ đang thay mặt các chính phủ quản lý, nhằm khiến cho những độc tài tham nhũng bị khó khăn hơn trong việc xâu xé và biến khối tải sản nhà nước này thành tài sản cá nhân.

Trong khi đó, chế độ Gadhafi tại Libya đang dần bị liên quân do NATO đứng đầu dồn vào chân tường. Hàng loạt quan chức trong chính phủ Libya cũng đào ngũ sang lực lượng nổi dậy đang kiểm soát phần phía đông đất nước. Đại tá Gadhafi hôm qua tuyên bố đồng ý ngừng bắn với phe nổi dậy nhưng không chịu từ chức như phương Tây yêu cầu.

Đình Nguyễn