Xin lỗi và đổ lỗi

Nguyễn Quang Lập blog
Cuối cùng thì Biên tập chương trình “Người xây tổ ấm” của VTV1, chị Kim Ngân, cũng chịu trần tình về chương trình “Mối tình đầu của Lượm”, chương trình đã gây sốc cho hàng triệu khán giả khi đã xây tổ nhầm người, Lượm là một nhân vật không có thật. Cứ tưởng đây là lời nói cuối cùng khép lại tấn bi hài cười ra nước mắt kéo dài cả tuần qua, không ngờ chính nó lại thêm một lần nữa gây sốc. “Trong hơn 2 phút 30 giây, đại diện Nhà đài chỉ kể lại “hành trình” ra đời của Mối tình đầu bất hạnh của cô bé mồ côi, trong đó quy trách nhiệm cho “cô Lượm” là chính, đồng thời lên án sự bịa đặt của cô mà không một tiếng xin lỗi gửi đến khán giả” ( Báo Lao động).

Dễ thấy scandal nói trên, đầu tiên do sai lầm của cô Trần Thuỳ Dương, tác giả bài ““Mối tình của cô bé bụi đời” đăng trên Tintứconline, sau đó là sai lầm của nhóm biên tập Người xây tổ ấm đã biến một hồi ức bịa đặt thành chương trình dành cho những người có thật, bất luận vì lý do gì. Thế nhưng, mặc dù “ lấy làm tiếc khi để xẩy ra sơ suất này” và thừa nhận “Đây cũng là một kinh nghiệm quý báu ”, chị Kim Ngân, đại diện cho nhóm biên tập, đã cố tình bỏ qua một lời xin lỗi.

Lý do để Nhóm biên tập không xin lỗi, theo chị Kim Ngân, là vì “ tin tưởng vào bản cam kết của nhân vật Lượm với ban tổ chức cuộc thi là câu chuyện này hoàn toàn có thật” và vì “trong suốt thời gian bài dự thi này được đăng tải trên Tintuconline… cho đến khi phát sóng chương trình, nghĩa là hơn 3 tháng chúng tôi không nhận được một phản hồi nào khác với câu chuyện mà Lượm đã kể.” Người ta quá ngạc nhiên về lập luận “chạy tội” kiểu này.

Có hay không một “bản cam kết nhân vật Lượm với ban tổ chức cuộc thi” khi mà toàn bộ Thể lệ cuộc thi “ Mối tình đầu của tôi” không có một chữ nào yêu cầu tác giả phải viết chuyện thật của chính tác giả? Giả sử có bản cam kết ấy và vì tin tưởng vào nó mà nhóm biên tập đã làm một chương trình bịa đặt, thì vô lẽ nhóm biên tập không có lỗi hay sao? Còn lý do thứ hai nghiã là thế nào, vì “không có phản hồi nào” nên nhóm biên tập không chịu trách nhiệm về cái lỗi nói trên? Rõ hài hước, nó giống như một cô gái chửa hoang kêu ca: “ Tôi có chửa chỉ vì từ khi tôi yêu anh ấy đến khi tôi có chửa… không một ai nói với tôi anh ấy lừa tôi.”

Từ việc một MC đã kiên quyết không một lời xin lỗi khi cố tình dịch bịa lời phát biểu của diễn viên Hồng Kông Ngô Ngạn Tổ, trong một chương trình truyền hình trực tiếp đến việc tạo ra một nhân vật Lượm bịa này, cho thấy việc xin lỗi của một số nhân viên Nhà đài là quá khó khăn. Nói như tiến sĩ Khuất Thị Hồng, ở đời “vẫn luôn có một số người nghĩ rằng họ không phải xin lỗi ai cả!” Và cái “ số người” ấy ở Nhà đài là không hiếm, có lẽ họ đã đánh đồng vai trò số 1 của Nhà đài với thân phận của họ chăng?

Để không phải xin lỗi, chị Kim Ngân đã lên án mạnh mẽ cô Trần Thuỳ Dương, rằng “cho dù động cơ của nhân vật Lượm là gì thì đây là hành động không thể chấp nhận được và đáng lên án mạnh mẽ.” Chị Kim Ngân đã đổ lỗi quá muộn, trước đó cô Trần Thùy Dương đã viết thư xin lỗi gửi tới độc giả và khán giả cả nước rồi. Trong bức thư ấy, cô Thuỳ Dương “chỉ ngàn lần vạn lần xin lỗi tất cả mọi người” mà không hề đổ lỗi cho ai hết.

Thế là đã rõ. Qua sự đổ bể này, ta biết văn hoá ứng xử của một cô bé lớp 9 và văn hoá ứng xử của Nhóm biên tập chương trình Người xây tổ ấm là thế nào, ai sẽ được mọi người thể tất và ai sẽ tiếp tục gây thất vọng người hâm mộ.