Việt Hoàng - Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử?

Việt Nam là một nước vừa lớn, vừa nhỏ. Về dân số Việt
Nam là nước lớn nhưng về kinh tế chính trị hay văn hóa thì
Việt Nam là một nước nhỏ. Tiếng nói Việt Nam trên trường
quốc tế không có trọng lượng là bao nhiêu. Việt Nam không
đóng góp được gì cho nền văn minh nhân loại mà còn là gánh
nặng cho thế giới như nạn di dân bất hợp pháp, các chương
trình viện trợ nhân đạo… Trên bàn cờ chính trị thế giới
Việt Nam là quân cờ của các cường quốc. "Quân cờ" Việt Nam
cũng không phải là quân cờ quan trọng như "xe, pháo, mã" mà
nhiều khi chỉ là "con tốt" cho nên nếu cần các "tay chơi cờ"
không hề ngần ngại "thí tốt".
Nói như vậy để chúng ta thấy được sự thật về đất
nước mình, một sự thật không lấy gì làm tự hào và không
có gì để phô trương hay khoe mẽ. Những giọng điệu tự ca
ngợi và bốc thơm Việt Nam là những lời nói dối nhằm ru
ngủ người dân và che đậy những yếu kém đang tồn tại.
Người Việt, nhất là chính quyền Việt Nam cần bỏ đi tính
"tự hào dân tộc" không thực tế để nhìn thẳng vào sự
thật là Việt Nam đang tụt hậu, đang là một trong những
nước kém phát triển…

Người xưa nói: "Biết mình biết địch, trăm trận trăm
thắng", chúng ta cần biết rõ về chúng ta hơn, rồi từ
đó sẽ có những cố gắng và những chính sách phù hợp với
chính mình dựa trên tình hình thế giới để phát triển đất
nước. Một chân lý cần được chính quyền và mỗi người
dân tâm niệm và nhớ rõ: đó là Việt Nam chỉ thực sự
được đối xử bình đẳng với các nước khác khi Việt Nam
có thực lực về kinh tế-chính trị-quân sự". Một nước
Việt Nam nghèo và yếu như bây giờ thì không thể nào được
các nước khác tôn trọng và đối xử bình đẳng do bởi qui
luật "cá lớn nuốt cá bé". Việt Nam
muốn không để bị nước khác "nuốt" thì đơn giản Việt Nam
phải là con cá đừng bé quá.

Việt Nam dưới sự lãnh đạo "tài tình và sáng suốt" của
đảng cộng sản suốt 65 năm qua nên đã trở thành một con cá
"bé", bé đến nỗi ai cũng có thể bắt nạt, và nguy cơ bị
"nuốt chửng" luôn cận kề. Việt Nam đã bị mất Hoàng Sa và
giờ đang có nguy cơ mất nốt Trường Sa bởi con "cá mập Trung
Quốc". Vì yếu, vì nghèo và nhu nhược nên Việt Nam đã bị
Trung Quốc lấn dần từng bước, từng bước và bước cuối
cùng là tuyên bố: Biển Đông là của Trung Quốc. Không những
thế, Biển Đông còn là "quyền lợi cốt lõi" của Trung Quốc
nên Trung Quốc sẵn sàng dùng vũ lực để bảo vệ nếu cần.

Chính quyền Việt Nam vô cùng bối rối bởi tham vọng của ông
cá mập khổng lồ này. Một mặt Việt Nam muốn kết thân với
Trung Quốc vì cùng mục tiêu ý thức hệ "đảng cộng sản
độc quyền lãnh đạo đất nước", thế nhưng (trước những)
tham vọng và đòi hỏi quá đáng cũng như thái độ hiếu chiến
của Trung Quốc trên khu vực Biển Đông đã làm cho chính quyền
Việt Nam lo lắng và đang tìm cách thoát ra khỏi vòng cương
tỏa bằng cách xích lại gần với Hoa Kỳ, cường quốc số
một trên thế giới.

Hành động phản kháng bắt buộc của Việt Nam khi xích lại
gần Mỹ là để bảo vệ mình chứ không nhằm chống Trung
Quốc. Thế nhưng ngay cả lý do như vậy cũng khiến Trung Quốc
tức giận và phản ứng gay gắt, với cả Việt Nam và với cả
Mỹ. Trung Quốc là đối tác quan trọng của Mỹ trên nhiều hồ
sơ quốc tế nhưng Trung Quốc cũng là đối thủ tiềm tàng của
Mỹ trong tương lai. Mỹ rõ ràng là chưa muốn gây căng thẳng
với Trung Quốc nhưng cũng không thể đứng nhìn Trung Quốc
muốn làm gì thì làm. Tuyên bố của ngoại trưởng Hoa Kỳ tại
Hà Nội hồi tháng 7/2010 và hội nghị thượng đỉnh ASEAN-Hoa
Kỳ ngày 24/9/2010 khẳng định sự "quan tâm" và sự trở lại
của Mỹ ở khu vực Đông Nam Á.

Trung Quốc ngày càng trỗi dậy mạnh mẽ và sự lớn mạnh của
Trung Quốc khiến thế giới không yên tâm vì Trung Quốc vẫn là
quốc gia độc tài cộng sản. Việt Nam sống bên cạnh Trung
Quốc nên càng có lý do để lo lắng. Dù biết rằng Trung Quốc
đã và đang có nhiều vấn đề nội bộ cần giải quyết (như
vấn đề Tây Tạng, Tân Cương, vấn đề giàu nghèo, sự phát
triển không đồng đều giữa các vùng…) nhưng chính vì lý do
Trung Quốc gặp khó khăn mà Việt Nam lại càng đáng lo ngại
hơn. Lý do: ở bên cạnh một người bình thường gặp khó khăn
không đáng ngại lắm, nhưng bên cạnh một người khổng lồ
gặp khó khăn thì rất đáng ngại. Hơn nữa Trung Quốc là một
người khổng lồ có nhiều tham vọng. Trung Quốc ngày càng
muốn khẳng định vai trò cường quốc của mình. Việc "thôn
tính Biển Đông" là bước đi vừa để thử phản ứng của
Mỹ và các nước ASEAN vừa để chứng tỏ thế lực của Trung
Quốc.

Tình thế trên Biển Đông đang bất lợi cho Việt Nam thì một
sự kiện mới xảy ra và theo tôi, đây là một biến cố có
thể làm đảo lộn mọi suy nghĩ và toan tính của các cường
quốc trong khu vực và cả thế giới trong tương lai. Việt Nam
có lợi trong biến cố này. Đó là sự cố quan trọng xảy ra
giữa Nhật Bản và Trung Quốc tại khu vực đảo đang tranh
chấp Điếu Ngư/Senkaku. Nhật đã bắt giữ viên thuyền trưởng
tàu đánh cá Trung Quốc bị coi là đã cố tình khiêu khích,
dùng tàu đánh cá húc tàu tuần tra của Nhật. Bắc Kinh đã
phản ứng một cách giận dữ. Bộ ngoại giao Trung Quốc đã 6
lần triệu tập đại sứ Nhật tại Bắc Kinh để đòi thả
người; Trung Quốc đã bắt giữ 4 người Nhật; ngưng xuất
khẩu đất hiếm sang Nhật; Thủ tướng Ôn Gia Bảo từ chối
gặp người đồng nhiệm Nhật tại diễn đàn Liên Hợp Quốc
và đồng thời đe dọa nhiều biện pháp trả đũa khác. Cuối
cùng Nhật đã phải nhân nhượng và trả tự do cho viên thuyền
trưởng.

Sự kiện này đã nói lên điều gì? Rõ ràng Trung Quốc không
chỉ đe dọa và lấn lướt những nước yếu như Việt Nam mà
sẵn sàng khiêu khích cả các nước lớn như Nhật Bản hay Hoa
Kỳ. Sự việc này sẽ để lại nhiều dư âm quan trọng. Thủ
tướng Nhật đã công khai bày tỏ sự lo ngại về các hoạt
động hải quân và tăng cường quân sự của Trung Quốc. Ông
Kan cho rằng "Nhật cần áp dụng các chính sách ngoại giao vào
quốc phòng tích cực hơn để đối phó với sự không chắc
chắn và bất ổn đang tồn tại ở các khu vực xung quanh đất
nước chúng ta".

Nhật sẽ làm mọi việc để củng cố liên minh quân sự
Nhật-Mỹ. Nhật. Mỹ và các cường quốc dân chủ trong khu vực
như Ấn Độ, Úc cũng như các cường quốc khác trên thế giới
sẽ phải chú ý nhiều hơn đến Trung Quốc. Một điều đương
nhiên các cường quốc dân chủ phải làm là tăng cường quan
hệ với các nước trong khu vực, tức các nước ASEAN (trong đó
có Việt Nam), giúp đỡ các nước này mạnh lên để có thể
cân bằng lực lượng với Trung Quốc nhằm mục đích duy trì
hòa bình và ổn định trong khu vực.

Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lớn. Nếu Việt Nam
muốn mạnh lên để có thể tự bảo vệ mình thì đây là cơ
hội rất thuận lợi để hợp tác toàn diện với các cường
quốc dân chủ. Việt Nam sẽ không "liên minh quân sự" với bất
cứ nước nào nhưng Việt Nam sẽ hợp tác toàn diện với các
cường quốc về kinh tế, văn hóa, giáo dục, xây dựng hạ
tầng… Các hợp tác quân sự giữa Việt Nam và các cường
quốc sẽ dựa trên cơ sở và qui tắc chung của cả khối ASEAN.
Mục đích chủ yếu của Việt Nam trong mọi sự hợp tác với
các nước là để xây dựng đất nước Việt Nam phú cường
thật sự. Đây là nguyện vọng chính đáng của nhân dân Việt
Nam. Việt Nam hùng mạnh không để chống Trung Quốc hay đe dọa
bất cứ ai mà hùng mạnh chỉ để mong không bị nước khác
lấn áp.

Việt Nam đang có những bước đi xích lại gần với Mỹ và
các cường quốc dân chủ khác, đây là một bước đi đúng
đắn và cần thiết. Dù đây chỉ có thể là bước đi nhằm
mục đích "bảo vệ chủ quyền" hay là "xoa dịu dư luận"
trước kỳ đại hội đảng 11 thì chúng ta cũng sẵn sàng ủng
hộ và hy vọng những thành phần tiến bộ trong nước thúc
đẩy mạnh mẽ trào lưu này để nó trở thành đường hướng
đối ngoại của Việt Nam trong giai đoạn mới.

Để tranh thủ sự giúp đỡ của các cường quốc dân chủ
trên thế giới thì Việt Nam phải cải tổ chính trị theo
hướng dân chủ và tôn trọng nhân quyền. Đây là những giá
trị cốt lõi của thế giới văn minh, nhất là Hoa Kỳ; Mỹ
không thể hy sinh các giá trị căn bản của mình để đổi
lấy quan hệ tốt đẹp với Việt Nam.

Theo giáo sư chính trị quốc tế Nguyễn Mạnh Hùng, đại học
George Mason, Hoa Kỳ thì: "Nếu Việt Nam cải tổ dân chủ và
cải thiện nhân quyền thì điều này sẽ khiến Hoa Kỳ và
Việt Nam đến gần nhau hơn… vì không có quan hệ lâu dài tốt
đẹp nếu không có tương đồng về thể chế chính trị. Nếu
sự cải tổ của Việt Nam tiến nhanh thì mối quan hệ với Mỹ
tốt đẹp hơn, thí dụ như quan hệ dễ dàng thoải mái của
Mỹ với Đài Loan, với Nhật Bản".

Tuy nhiên đến bây giờ chúng ta vẫn chưa thấy xuất hiện một
cá nhân hay thành phần nào trong đảng có khuynh hướng tiến
bộ như ông Trần Độ hay Trần Xuân Bách trước đây. Khuynh
hướng đó là thân Mỹ và mở rộng dân chủ cho cả nước.
Khuynh hướng này mới đưa ra một số quả bóng thăm dò như
trường hợp ông Đinh Hoàng Thắng, cựu đại sứ ở Hà Lan. Tuy
nhiên khuynh hướng này vẫn đang yếu thế nên khó có cơ hội
trong kì bầu cử đảng lần thứ 11.

Việt Nam đang chuẩn bị cho đại hội đảng. Thời gian này
đến lúc đại hội sẽ còn nhiều lộn xộn và nhiều vấn
đề nổi lên. Vấn đề chính, có thể là duy nhất, sẽ là
vấn đề nhân sự lãnh đạo, hay đúng hơn là tranh giành quyền
lực trong đảng. Ưu tư lớn nhất của chính quyền là làm sao
tiếp tục duy trì sự cầm quyền của đảng. Phe nào, người
nào thắng cuộc trong đại hội này đồng nghĩa với việc phe
đó, người đó sẽ có nhiều quyền lực hơn và giàu hơn. Trong
các văn bản dự thảo, đều có nói đến việc thay đổi cơ
chế chính trị. Nhưng không phải là chuyển hướng về dân
chủ mà là chuyển hướng từ độc tài đảng trị qua độc
tài cá nhân hay phe nhóm (như kiểu Putin của nước Nga). Tổng
bí thư đảng cũng sẽ kiêm luôn chức chủ tịch nhà nước và
là người có rất nhiều quyền lực.

Trong suốt thời kỳ cầm quyền của mình, đảng cộng sản
Việt Nam đã biểu lộ một điều là không ai trong số lãnh
đạo họ có "viễn kiến chính trị". Họ cứ như chong chóng,
gió chiều nào xoay chiều ấy. Và giờ đây trước thềm đại
hội 11 cũng sẽ chẳng có ai quan tâm đến "viễn kiến" mà họ
chỉ quan tâm một điều duy nhất là "làm sao thắng cuộc trong
đại hội này". Người chiến thắng sẽ rất giàu và nhiều
quyền lực.

Tuy nhiên các sự kiện mà Trung Quốc gây ra trên Biển Đông và
sau đó với Nhật Bản bắt buộc Việt Nam phải có sự lựa
chọn. Một là xích lại với các cường quốc dân chủ hai là
ngả hẳn về Trung Quốc. Sự lựa chọn khó khăn này có thể
là "vấn đề mấu chốt" để quyết định phe nào sẽ thắng
trong đại hội này.

Quan hệ Việt Nam-Trung Quốc trong tương lai sẽ tương quan với 4
mệnh đề sau:

- Nếu Việt Nam là một quốc gia dân chủ thì không có gì phải
sợ Trung Quốc.

- Nếu Trung Quốc là một quốc gia dân chủ thì cũng không có
gì phải sợ Trung Quốc.

- Nếu Việt Nam và Trung Quốc đều là những quốc gia dân chủ
thì càng không có gì để lo lắng.

- Trường hợp - rất đáng ngại cho Việt Nam - là Việt Nam và
Trung Quốc đều là những quốc gia độc tài. Và nhất là,
Việt Nam vừa độc tài vừa rất tham nhũng.

Như vậy, nếu Việt Nam vẫn tiếp tục độc tài và tham nhũng
như bây giờ thì lòng dân sẽ ly tán, các cường quốc dân chủ
không thể nào tin cậy và giúp đỡ Việt Nam hết mình. Việt
Nam khó có thể giữ được chủ quyền.

Trường hợp để Trung Quốc trở thành quốc gia dân chủ nằm
ngoài khả năng của chúng ta và đó là vấn đề nội bộ của
Trung Quốc, do chính quyền và người dân Trung Quốc quyết
định.

Trường hợp cả hai nước Việt-Trung đều là những nước dân
chủ thì quá là tuyệt vời nhưng cũng quá xa xôi. Cho nên trong
bốn trường hợp trên, Việt nam chỉ có một sự lựa chọn duy
nhất để có thể sống hòa bình bên cạnh Trung Quốc, đó là:

"Việt Nam phải trở thành một quốc gia dân
chủ".

"Dân chủ hóa Việt Nam" là nhiệm vụ của chính quyền Việt Nam
và của tất cả mọi người Việt Nam yêu nước.

Sắp tới kỳ đại hội đảng thứ 11, chúng ta sẽ còn chứng
kiến nhiều sự việc "ly kỳ" nhằm tranh giành quyền lực giữa
các phe nhóm trong đảng cộng sản. Quan tâm của chúng ta hiện
nay không phải là giúp đảng cộng sản chọn cái ít xấu hơn
bằng cách ủng hộ phe nhóm này hay phe nhóm kia mà là công khai
hoá, là vạch trần các trò gian dối và lừa bịp của cấp
lãnh đạo đảng cộng sản Việt Nam, những kẻ đang tìm cách
tiếp tục kìm hãm đất nước.

Câu hỏi quan trọng đặt ra cho tất cả những người Việt Nam
yêu nước là chúng ta đón nhận cơ hội lịch sử này như thế
nào? Chúng ta phải làm gì cùng nhau để mang lại một nền dân
chủ thật sự cho Việt Nam?

Việt Hoàng
(Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên)
Thông Luận số 251, tháng 10-2010

© Thông Luận 2010